Page 493 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Anayasal Direktiflerin Pratik Uygulamasına İlişkin Perspektifler

biçimleri de gündeme gelmektedir. Tüm bu yorum araçları ne dilden
ne de anlama fiilinin doğasından kaynaklanır. Buna rağmen lafzın,
oluşum sürecinin, sistematiğin ve amaçsal argümanların çok farklı
hukuk geleneklerinde ve farklı mahkemeler tarafından devamlı olarak
kullanılması dikkat çekicidir. Bu benzerliğin gerçek sebebi, dilsel an-
359
lamın holistik yapısından kaynaklanıyor olabilir.
Yorumlamanın kuralları – yukarıda da ayrıntılı şekilde izah edil-
diği üzere – normun “o” anlamını günümüze taşıyan bir taşıma bandı
şeklinde işlememektedir. Daha ziyade anlam çatışmasında hukuk uy-
gulayıcılarının belirlemesi için argümanlar sunan, bağlam sağlayıcıları
olarak işlev görürler. Bununla birlikte bazı bağlamlar yalnızca olası
anlamı aşamalı olarak daraltmakla kalmaz, aksine sıklıkla önceki içe-
riklere kıyasla tekrardan genişlemesini sağlayabilirler: Örneğin siste-
matik, anlam çeşitliliklerini ilk dilbilgisel erişime kıyasen arttırabilir
bile; çünkü kanunun dilsel kullanımı günlük dilde ve sözlük kayıtla-
rında çoğunlukla yer almaz. Ya da tarihsel bir bakış günümüz okuyu-
cularının doğrudan düşünmedikleri alternatif anlamları günümüze
taşıyabilir. Ama özellikle öncesinde geniş olan lafzın belirli bir bağ-
lam (örn. sistematik) ile mantıken sınırlandırılabilmesi, ancak sonra-
sında daha farklı bir bağlamın (örn. tarihsel) bu sınırlamaya karşı çık-
ması halinde, anlam artışları düşünülebilir. Kanun uygulayıcısının,
bağlamsallaştırma yoluyla anlam artışı veya azaltılmasını isteyip iste-
mediği ise onun aksi bir anlamlandırma ile nasıl başa çıkmak istediği-
ne bağlıdır: Eğer çürütmek istiyorsa, anlamı daraltarak hariç kılma
yoluna gidecek, buna karşın kendi argümantasyonuyla bütünleştirmek
istiyorsa da, sınırlarını sadece anlamı genişleterek “bulanıklaştırmak”,
yani anlam alanını en azından “kenarlarından”, kendi anlamlandırma
biçimi de içerisinde kalacak şekilde, genişletmek faydalı olacaktır.

359 Bu konu hakkında detaylı inceleme için ayrıca yukarıda bkz. s. 142 vd. yapıl-
mıştır.

491