Page 49 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Semantik Anlayışın Başarısızlığından Pragmatik Soruna Doğru

eylem, satranç oyunuyla ilişkilendirilen hesaplama kavramının bize
34
düşündürdüğünden çok daha karmaşıktır. Satranç söz konusu oldu-
ğunda, tüm uygulama durumlarını (tüm mümkün hamlelerin) eksiksiz
bir tanım anlamında tasvir etmek de düşünülebilir, ancak doğal bir dil
(natürliche Sprache) için böyle bir yaklaşım en başından başarısızlığa
35
mahkûm olacaktır. Bu bakımdan, dil kuralları, tek tek ifadelerin an-
lamını tümdengelimle ortaya koymak bakımından satranç kurallarıyla
kıyaslanabilir bir ihtimal hesabı (Kalkül) oluşturmaz. Dil, kişinin yal-
nızca sosyal alanda uyguladığı bir kurallar yığını değildir; aksine dilin
kendisi, kuralların dil pratiği yoluyla değiştirildiği sosyal bir kurum-
dur. Radbruch da birkaç satır sonra, dilden “sonsuz bir anlam bağla-
36
mı” olarak bahsederek satranç oyunu karşılaştırmasını geçersiz kıl-
masıyla bu zorlukları seziyor görünmektedir. Ancak dilin sonsuz gön-
dergesel bağlamına yapılan bu vurgu ile Radbruch tarafından vurgula-
nan objektif yorum teorisinin ortaya koyduğu, yorumcuların “akla
gelebilecek her hukuki durum için kanundan tartışmasız bir hüküm
37
çıkarabilme amacı da aşılmış olacaktır” .
Bu nedenle Radbruch, sonsuz anlam bağlamını satrancın istikrarlı
düzenine geri getiren ek bir önerme (Prämisse) ortaya koymak zorun-
dadır. Bu noktada, her öznel ruhun yalnızca bir parçası ve uzvu oldu-
ğu nesnel ruh (Geist) ortaya çıkar. Bu olgudan esinlenerek, hukukun
38
nesnel anlamı “hukuk idesini gerçekleştirme girişimi” olarak kavra-
nabilir. Böylece, anlamın sonsuz bağlamının sorguladığı şey, yani

34 Ludwig Wittgenstein, mantık dillerinden farklı olarak günlük dil kural sistemle-
rinin açıkça tanımlanamayacağı gerçeğinden hareketle aile benzerliği kavramını
ortaya atmıştır. Bkz. Wittgenstein, Philosophische Untersuchungen, 1971, §§ 65
vd.
35 Ayrıca bkz. Waismann, Verifizierbarkeit, in: Bubner (ed.), Sprache und Analy-
sis – Texte zur englischen Philosophie der Gegenwart, 1968, s. 154 vd., 160.
36 Radbruch, Rechtsphilosophie, 1973, s. 213.
37 A.g.e., s. 207.
38 A.g.e., s. 214.

47