Page 440 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

incelemeye ihtiyaç duyar, çünkü bu ilke Brink’in yargısal kararın ge-
rekçesi üzerine daha yakın tarihli ayrıntılı monografisinde gerekçelen-
dirme zorunluluğunun sedes materiae’si olarak kabul edilir 235 .

Ölçülülük ilkesi veya aşırılık yasağı (Übermaßverbot), hukuk dev-
letinin temel bir ilkesidir. 236 Anayasal olarak korunan haklara müda-
halelere, ancak meşru bir amaca ulaşmak için
– elverişli (geeignet)

– gerekli (yani nispeten en hafif araç) ve

– orantılı (angemessen) (dar anlamda ölçülülük)
olmaları halinde izin verilir.

Brink, gerekliliğin bir parçasına ve dolayısıyla mümkün olan en
hafif müdahalenin gerekliliğine odaklanmaktadır. Gerekçeli kararın,
gerekçesiz karara kıyasla “daha hafif” bir müdahale oluşturduğu
önermesine göre, şu sonuca varır: “aleyhe karar ne kadar ayrıntılı,
eksiksiz ve anlaşılır olursa, müdahalenin ‘esasa ilişkin’ etkisi o kadar
az olur. (...) Kararın sonucuna (...), karar geçerli sebeplere dayandırı-

235 Ayrıca bkz. Brink, Über die richterliche Entscheidungsbegründung, 1999, s. 73
vd.
236 Ayrıca bkz. BVerfG’nin göze çarpan içtihatlarından yalnızca BVerfGE 19, 342,
348 vd.; 23, 127, 133; 55, 159, 165; 65, 1, 44; 80, 109, 120. Temel olarak lite-
ratürde Kraus, Der Grundsatz der Verhältnismäßigkeit in seiner Bedeutung für
die Notwendigkeit des Mittel im Verwaltungsrecht, 1955, ve özellikle Lerche,
Übermaß und Verfassungsrecht, 1961; daha güncel olarak örneğin, Remmert,
Verfassungs- und verwaltungsrechtliche Grundlagen des Übermaßverbots,
1995 ve ölçülülük ilkesinin norm teorisine ilişkin gerekçelendirilmesi üzerine,
son olarak Arnauld, Die normtheoretische Begründung der Verhältnismäßig-
keitsgrundsatzes, in: JZ 2000, 276 vd. Ölçülülük ilkesinin ön koşulları ve so-
nuçları hakkında Dreier-Schulze-Fielitz, md. 20 (Hukuk devleti) para. 167 vd.;
Sachs-Sachs, md. 20 para. 145 vd.; bu ilkenin burada elde ettiği öneme ilişkin
eleştiri, Bäumlin/Ridder, Alternativ-Kommentar zum GG, md. 20 para. 64 vd.

438