Page 401 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Anayasal Direktiflerin Pratik Uygulamasına İlişkin Perspektifler

temelde, temel hakların usuli boyutu (Verfahrensdimension), gerekçe-
lendirme yükümlülüğünün kökeni olarak görülebilir. Bir yandan ko-
ruma alanlarıyla birlikte temel haklar, gerekçeli karar hakkının (Beg-
ründungsanspruch) gündeme geldiği ilgili yaşam alanlarını gösterir-
ler; anayasal hükümler temelinde yapılan ön değerlendirmede usuli
açıdan özdeş durumda, karar yalnızca md. 2 I GG’de düzenlenen ge-
nel hareket özgürlüğü (Handlungsfreiheit) ile ilgiliyse, yargılamanın
hızlandırılması veya etkinleştirilmesi amacıyla gerekçeden feragat
edilmesine izin verilir. Ancak md. 4 I GG’de düzenlenen (Anayasa
uyarınca koşulsuz korunan) din, vicdan ve inanç özgürlüğünün alanına
veya md. 2 II GG yer alan yaşam hakkı ve vücut bütünlüğüne (Grund-
recht auf Leben und körperliche Unversehrtheit) müdahale etmesi
durumunda gerekçelendirme yükümlülüğü daha katı yorumlanır. Öte
yandan, yargılamaya yapılan vurgu yargılamanın (haklara) müdahale
durumunda sahip olduğu önemi de gösterir: Devletin müdahalesi, yü-
kümlülüğü oluşturan kanunda görünür, ancak yargılamada uygulama
yoluyla somutlaşır. 108

Bu nedenle, temel hakların usule ilişkin boyutu anayasadan doğan
gerekçelendirme yükümlülüğünün kabul edilmesini sağlar.

(4) Gerekçelendirme Yükümlülüğünün Hukuki Dinlenilme
Hakkından Türetilmesi, Md. 103 I GG

Anayasal gerekçelendirme yükümlülüğünün bir başka kaynağı
olarak, temel haklara eşdeğer (bkz. md. 93 f. I No. 4a GG) olan ve md.
103 I GG’de düzenlenen hukuki dinlenilme hakkı tartışılmaktadır.
Hukuki dinlenilme hakkının güvencesi, geleneksel olarak geniş an-
lamda anlaşılır ve kişinin kendini ifade etme hakkına ek olarak belirli
“ön ve sonraki etkilerle” birlikte düşünülür. Buna göre, (hakkın) üç

108 Her halükârda, bu sadece yargılamayla bireysel olarak ilgilendiği için böyledir.
Hukuk normunun somutlaştırılması için yargılamanın öneminin de vurgulan-
ması daha doğrudur.

399