Page 393 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Anayasal Direktiflerin Pratik Uygulamasına İlişkin Perspektifler

içtihadı doğrultusunda bir “obje formülü” geliştirilmiştir. Buna göre
77
insan, onuru sebebiyle araçsallaştırılamaz veya “prensipte özne nite-
78
liğini sorgulayacak” şekilde “salt bir obje” olarak ele alınamaz.
Buradan hareketle, gerekçelendirilmemiş bir karar, muhatabını
yalnızca söz konusu emri uygulayan biri konumuna indirgeyeceği
için, doğrudan insan onurunun korunması esasından anayasal bir ge-
rekçelendirme yükümlülüğü türetilmeye çalışılır. Örneğin Kopp
(idarenin kararları için ve aynı zamanda mahkeme kararları için de
geçerli olan) bir belirlemede bulunur: “Gerekçelendirme zorunluluğu
(Begründungszwang), vatandaşın yargılamadaki konumunun kaçınıl-
maz bir sonucudur (...) İdarenin (...) herhangi bir açıklama veya ge-
rekçe göstermeksizin karar verebilmesi, kişinin kendisinin ve onuru-
79
nun göz ardı edilmesi anlamına gelir.” Monografisinde Lücke, özel-
likle aleyhe kararlarında gerekçelendirme zorunluluğunu obje formü-
80
lüne dayandırır, çünkü aksi takdirde devlet, vatandaşına yönelik “ey-
lemleri için bir açıklama yapmamış” ve vatandaşın bunları “‘otorite-
81
nin derhal müdahalesi uğruna’ yani devletin ilgili kişiler üzerindeki
82
gücü nedeniyle kabul edeceği beklentisiyle” hareket etmiş olur.

1993, 98 buna ilişkin aynı zamanda Christensen/Jeand’Heur, Der große Wurf,
in: Jura 1994, 327 vd.
77 Ayrıca bkz. BVerfGE 45, 187, 228.
78 Ayrıca bkz. BVerfGE 50, 166, 175; 87, 209, 228; Jarass-/Pieroth-Jarass, md.
1, para. 4.
79 Kopp, Verfassungsrecht und Verwaltungsverfahrensrecht, 1971, 16 vd., 47.
80 Bu bağlamda, her hâlükârda hukuk davalarında, her kazananın aynı zamanda
bir kaybedenle karşı karşıya kalmasından, herhangi bir kararın bir vatandaş için
külfet yükleyici bir niteliğe sahip olduğu dikkate alınmalıdır.
81 Bu ifade, elbette, totolojik olarak ortaya çıkar ve bu husus, “gerekçenin” “açık-
lamayı” ikame etmesi durumunda anlaşılır olacaktır.
82 Lücke, Begründungszwang und Verfassung, s. 75 vd., aynı zamanda 119. dip-
notta insan onurunun ihlalini tanımlamak için ‘yetkililer tarafından derhal’ ya-
pılan muamelenin dikkate alındığı BVerfG kararlarını da ortaya koymaktadır.

391