Page 392 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

Bu, anayasadan kaynaklanan gerekçelendirme yükümlülüğünün “sa-
dece” objektif olarak hukukun tesisi yararına veya topluma yönelik
değil, aynı zamanda hak sahibi bireyin yararına olduğunu göstereceği
için önemlidir. Buna ek olarak, bu durumda gerekçelendirme yüküm-
lülüğünün ihlali – en azından teorik anlamda – en önemli anayasal
hukuki çare (Verfassungsrechtsbehelf) olan (bireysel başvuru) anayasa
şikâyeti ile de doğrulanabilir.

(1) Md. 1 I GG’deki İnsan Onuru Güvencesinden
Gerekçelendirme Yükümlülüğünün Türetilmesi

74
Md. 1 I GG ile kişiye yalnızca “insan olması” nedeniyle tanınan
75
sosyal bir hak olan saygı görme hakkı güvence altına alınır. Bu hak-
kın kapsamına neyin girdiği sorusundan (soyut olarak cevaplandırıla-
mayan, somut durumlarda ise oldukça tartışmalı cevaplar verilerek
76
çözümlenen ) bağımsız, öğretide ağırlıklı olarak kabul gören yargı

74 Md. 1 I GG’nin, md. 1 III’deki muğlak ifadelere rağmen, zaten temel bir hak
(ve sadece bağlayıcı olmayan bir bildiri değil) olduğu gerçeği, özellikle
BVerfG en başından beri ve yerleşik içtihatlarda böyle bir temel haktan hareket
ettiği için, kesin olarak kabul edilmelidir. Bkz. BVerfGE 15, 249, 255; 61, 126,
137.
75 Ayrıca bkz. yalnızca BVerfGE 87, 209, 228; Jarass/Pieroth-Jarass, Grundge-
setz, md. 1, para. 4. Bunun Kant geleneğinde (ayrıca Vitzthum, Die Mensc-
henwürde als Verfassungsbegriff, in: JZ 1985, 201, 205) “özdeğer, özerklik, ki-
şilik, insanın doğası” (ayrıca bkz. Nipperdey, in: Better-
mann/Neumann/Nipperdey (eds.), Die Grundrechte, C.II, s. 1) ya da sadece in-
sanın kendi kaderini tayin etme davranışı temelinde kimlik oluşumunun bir ba-
şarısı olarak mı (ayrıca bkz. Luhmann, Grundrechte als Institution, 1965, s. 53
vd.) temellendirildiği mevcut bağlamda bir rol oynamaz.
76 Örneğin, BVerwG’nin çok tartışmalı olan, gönüllü bir gösterinin kendini sergi-
leyen kişinin insan onurunu ne zaman ihlal ettiği ve bu nedenle md. 1 I 2 GG
uyarınca gerekirse mağdurun isteğine rağmen önlenebileceği sorusuna ilişkin
“Peep-Show” kararı bunun etkileyici bir kanıtıdır: BVerwG 64, 274 vd. ve ör-
neğin Discher, Die Peep-Show-Urteile des BVerwG, in: JuS 1991, 642 vd.;
Gern, Menschenwürde und gute Sitten, in: NJW 1983, 1585 vd.; Hoerster, Zur
Bedeutung des Prinzips der Menschenwürde, in: JuS 1983, 93 vd. benzer sorun
için çok kısa boylu insanlarla “cüce fırlatma” meselesi VG Neustadt NVwZ

390