Page 356 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

Uygulamada, hukuki uyuşmazlıklarda, örnek olması açısından ve-
ya belirli bir kabul edilebilirlik umuduyla, ilk bakışta örneklerle 530
veya – “Kıta Avrupası Hukuk” sistemlerinde de olduğu gibi – emsal
kararlarla 531 çalışılmaktadır. Varılan sonuçların karşı tarafça eleştiril-
mesi istenmiyorsa, norm metninin anlamının açıklandığı ilk tezi kabul
edilen sonuçlarla uyumlu olacak şekilde yeniden formüle etmek veya
değiştirmek zorunda kalınır. Her türlü somut hukuki sorunda arzu edi-
len sonuca ulaşmak mümkün görünür.

Bu husus, belirli bir yorum biçimine karar verirken olası anlamın
daraltılmasının her zaman gerekli olmadığını, aksine bir argümantas-
yon çerçevesinde anlayış ihtimallerinin genişlemesinin isabetli olabi-
leceğini gösterir. Bunun için genişletilmiş anlayışın çelişkiden arınmış

530 Burada açıklayıcı bir örnek niteliğinde BGHSt 3,4 sayılı karar gösterilebilir. Bu
kararda, haksız suçlamada bulunan kişinin, mağdurun savcılık tarafından tutuk-
lanmasına neden olması durumunda, dolaylı fail olarak kişiyi hürriyetinden
yoksun kılma suçunu işleyip işlemediği sorusu incelenmektedir. BGH soruyu
olumlu biçimde yanıtlar ve farklı bir örnek üzerinden açıklamada bulunur.
Mahkeme, gerekçede örnek olarak dolaylı failin, eylemde bulunan kişi açısın-
dan meşru müdafaa oluşturduğu bir durumda, aracının (eylemde bulunan kişi-
nin), mağduru haklı sebebe dayanarak yaralayabileceği bir olaya işaret eder
(dolaylı fail aracılığıyla adam yaralama olayı). Bu adımın yalnızca “aracının
(eylemde bulunan kişinin) hukuka uygun davrandığı hallerde dolaylı faillik” so-
rununa işaret ettiği üç şekilde anlaşılmaktadır: Bu durum henüz Yüksek Mah-
keme tarafından kararlaştırılmamıştır; çünkü bu durumda dolaylı faillikle ilgili
BGH henüz bir açıklamada bulunmamıştır; daha yakın dogmatik değerlendirme
sonucunda, dolaylı failliğin varlığının ispatı için, BGH tarafından karara bağla-
nacak davadan farklı olarak, belli ek koşulların sağlanması zorunludur (soruna
ilişkin ayrıca bkz. Kudlich, “Zweistufige” mittelbare Täterschaft bei Verursac-
hung einer Notwehrlage? in: JuS 2000, L 49 vd.).
531 Bu tür kararların hukuk sistemimiz açısından rolü için ayrıca bkz.; Schlüchter,
Mittlerfunktion der Präjudizien, 1986 ayrıca Schlüchter, Präjudizienherrschaft
des Bundesgegerichtshofs am Beispiel des Verdeckungsmordes durch Unterlas-
sen, in: Roxin/Widmaier, 50 Jahre Bundesgerichtshof, Cilt IV, 2000, s. 933 vd.;
ayrıca Heldrich, 50 Jahre Rechtsprechung des BGH – Auf dem Weg zu einem
Präjudizienrecht?, in: ZRP 2000, 497 vd.

354