Page 344 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa
P. 344
YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ
modelinin yetersizliğini açıkça ortaya koymaktadır. 490 “Hukuki söy-
lemlerin birçok farklı işlevi vardır: İddiaların ileri sürülmesi, kanıtla-
rın belirlenmesi, tartışmalı olaylara ilişkin tanık beyanları, bir kanunun
yorumlanması veya geçerliliğinin tartışılması, uygulanmasının istisna-
sına yönelik talepler, hafifletici nedenlere yönelik talepler, mahkûmi-
yet kararları ve cezalar.” 491 Toulmin, tüm bu “farklı ifade biçimleri-
nin” çeşitliliğinden ve bunların “yargılama sürecindeki rollerinden”
yola çıkarak, “hukukun özel durumundan bağımsız biçimde rasyonel
argümanların değerlendirilmesi” sürecine geçilebilmesi adına da “hu-
kukta kullanılandan daha karmaşık olmayan bir argümantasyon şema-
sının” gerekli olduğu sonucuna varır. 492
Özellikle “sonuçların, argümanlarla gerekçelendirilmesinin neyi
içerdiği (...)” sorusu ortaya çıkmaktadır. 493 Burada dayanak noktası,
argümanların mantık çerçevesinde ve biçimsel açıdan oluşmasını sağ-
layan temel sezgidir; 494 yani, argümanın güvenli ve tutarlı bir geçiş
sağlamasıdır. 495 “X’ in y açısından bir argüman olarak düşünülmesi
için, x ve y arasında iletişime katılanlar tarafından da benimsenmiş
düzenli bir ilişki bulunmalıdır.” 496 Söz konusu ilişkilerin “spektrumu”,
“istisna niteliğindeki davranış kuralları ve düzenlilikler hakkında ke-
sinlik barındırmayan olasılık bağlantılarından, evrensel ilkelere ve
490 Bkz. Toulmin, Der Gebrauch von Argumenten, 1996, s. 87.
491 Toulmin, Der Gebrauch von Argumenten, 1996, s. 88. Toulmin Şeması’nın
tatbikine aykırı olarak değerlendirilen Riggs v. Palmer örneği için ayrıca bkz.
Patterson, Recht und Wahrheit, 1999, s. 195 vd.
492 Toulmin, Der Gebrauch von Argumenten, 1996, s. 88.
493 Toulmin, Der Gebrauch von Argumenten, 1996, s. 88
494 Buna ilişkin Klein, Die konklusiven Sprechhandlungen, 1987, s. 128 vd.
495 Hukuki alan için Patterson, Recht und Wahrheit, 1999, s. 193.
496 Klein, Rhetorik und Argumentation, in: Der Deutschunterricht, H. 5, 1999, s. 3
vd., 6.
342
