Page 236 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

a) Dil Normu Kavramı

Bir ifadenin anlamına ilişkin her açıklama ve tanımlama, ifadenin
kullanımının saptanması için dilsel çeşitliliği azaltır. O halde anlamın
normatifliği fikrinin şart koştuğu şey – yani anlamın dil kullanımında
kesin olarak belirlenmesi ve dil kullanımına rehberlik etmesi – gerçek-
te böyle bir anlamı saptama ve onu taahhüt etme çabalarının bir sonu-
cudur. Anlamlı olanın anlamsız olandan ayrıldığı makul dil kullanımı-
nın sınırları dilden türetilmez, aksine “‘bu birleşik kelimelerin anlamı
yoktur’ demek bunları dilin dışında bırakır ve böylelikle dilin alanını
sınırlandırır.” 162 O halde bu alanın bir sınır çizgisi olarak dil normları-
nın kendisi, öncelikle “anlam yapıları” ve “anlamlandırmalardır”. 163
Bunlar, bu amaca dayanan anlam açıklamalarının kullanımlarıdır. An-
lam tanımlamaları ve açıklamaları, dilin belirli bir kullanımına yönelik
normatif saptamaları olarak kendi rollerini, bu tür ifadelerin işlev gör-
dükleri pratik yaşam bağlamlarından alırlar.
Bu sebeple anlaşılır ve yetkin bir konuşmacıda, dilsel ifadelerin
alışılmış yaygın anlamının sürdürülmesi yönündeki normatif itki, dil-
sel ifadelerin bir norm olarak yerleşik anlamı olduğu fikrinden hareket
etmez. Bu itki, dilin belirli kullanımlarının anlamlı veya anlamsız ol-
ması konusundaki ifadesi ile topluluktan kaynaklanabilir. Buna göre,
bu tür bir baskıyı gerekçelendiren, kelimelerin yalnızca bu şekilde
sahip olduğu anlam değildir. Şüphe durumunda, bu konudaki ısrarını
gerekçelendirmesi gereken topluluktur. Bu noktada dil normlarına
ilişkin sorunla karşılaşırız. Bu normlar, kuralların kodifikasyonlarıdır:
“Günlük olarak uyduğumuz kuralların veya davranış kalıplarının bir-
çoğuna körü körüne, yani bu kurallar hakkında bir fikrimiz olmadan
uyarız. Normlar – diğer kurallardan farklı olarak – tanımlamalar veya

162 Wittgenstein, Philosophische Grammatik, 1984, § 137.
163 Ayrıntılı bilgi için bkz. Gloy, Sprachnormen als ‘Institutionen im Reich der
Gedanken’ und die Rolle des Individuums in Sprachnormierungsprozessen, in:
Mattheier (ed.), Norm und Variation, 1997, s. 27 vd.

234