Page 82 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

124
si, hukuk bilimi için bir paradigma niteliği taşır.” Bu geçişin neden bu
kadar zor olduğu ve bu kadar uzun sürdüğü sorulacak olursa, bir ayrım yap-
mak gerekir: Bu geçiş, hükmün analizinde örtük hukuki bilginin açıklanması
olarak anlaşılan yaklaşımlar tarafından organik olarak gerçekleştirilmekte-
dir. Wittgenstein’ın kural-izleme (Regelfolgen) kavramına açıkça atıf yapıl-
125
126
mış olsa bile, pragmatik boyut en başından beri korunmuştur. Dolayı-
127
sıyla dil felsefesindeki edimsel dönüşüm , kendi analitik perspektiflerinin
128
güçlendirilmesi olarak anlaşılabilir. Bu dönüşüm, pratikten ziyade teorik
sorunlar ile dil felsefesinin soruları arasında doğrudan bir bağlantı kurul-
maya çalışıldığı durumlarda daha zor olmuştur. Benimseme (annektieren) ve
reddetme (zurückweisen) arasında gidip gelen mantıksal-analitik yaklaşımın
dilbilimle ilişkisi bunu açıkça ortaya koymaktadır. Ancak bu zorlukları sade-
ce hukukçuların normatif olarak daraltılmış dilbilimsel bakış açısıyla tek
taraflı olarak gerekçelendirmek mümkün değildir. Öte yandan, dil felsefesi-
nin de kendisini zihin felsefesi çerçevesinde epistemolojinin geleneksel soru-
larından kurtarması uzun zaman almıştır:

“Bununla birlikte, analitik ‘ana akım’, dilbilimsel dönüşümden (linguis-
tische Wende) sonra bile önerme cümlesinin önceliğini ve betimleyici işlevi-
ni (Darstellungsfunktion) sürdürmüştür. Frege tarafından kurulan semantik

124 A.g.e., s. 255.
125 Bkz. Herbert, Rechtstheorie als Sprachkritik, 1995, özelikle Bölüm 2, s. 119
vd., pragmatik yaklaşımlar için bkz. s. 193 vd. Herbert burada Depenheuer,
Schiffauer, Rack, Friedrich Müller, Roellecke, Alexy ve Aarnio’nun isimlerini
zikretmektedir. Herbert’in açık teorik referanslara yönelmiş olmasıyla izah edi-
lebilecek bazı önemli yaklaşımlar burada eksiktir. Her halükârda bu alanda Ka-
ufmann tarafından geliştirilen ve Neumann’ın daha sonra kendi argümantasyon
teorisinde daha da ileriye taşıdığı karar analizleri gibi, konuyla ilgili retorik
yaklaşımlar da en başından itibaren örtük olarak pragmatiktir.
126 Ayrıca bkz. Friedrich Müller, Recht − Sprache − Gewalt, 1975.
127 Bu terim için ayrıca bkz. Habermas, Wahrheit und Rechtfertigung, 1999, s.
235.
128 Ayrıca Friedrich Müller (ed.), Untersuchungen zur Rechtslinguistik, 1989 adlı
derlemede yer alan hukukçular ve dilbilimciler arasındaki iş birliğine bakınız.

80