Page 427 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Anayasal Direktiflerin Pratik Uygulamasına İlişkin Perspektifler

(Kampfbegriff). 181 Maddi hukuk devleti kavramıyla beraber günümüz-
de, hukuk devletinin krize veya dördüncü aşamasına ilişkin tartışmaya
yol açan sorunları ortaya çıkar. 182

183
Hukuk devletinin şekli unsuru , hâkimin kanuna bağlılığından ötürü
tekdüze uygulamaya yönlendiren ve böylece hukuk güvenliği ve şekli eşitli-
184
ğe yol açan kanunun genelliği fikrinde yatmaktadır. Maddi unsurlar ise,
185
niteliksel ölçütlerin (örneğin temel haklarla bağlılık gibi ) kanun kavramına
186
dâhil edilmesiyle başlar ve kanunun egemenliğinin yanı sıra Anayasa
187
mahkemesi tarafından denetlenen iki aşamalı bir yasallığa yol açar. Bu
188
modelin krizi her şeyden önce iki hususla bağlantılıdır: Bir yandan, yargı

181 Ayrıca bkz. Huber, Rechtsstaat und Sozialstaat in der modernen Industrie-
gesellschaft, 1962, s. 8 vd.; Baratta, Zur Entwicklung des modernen Rechtssta-
atsbegriffs, in: Baratta, Philosophie und Strafrecht, 1985, s. 216; Scheuner, Die
neuere Entwicklung des Rechtsstaats in Deutschland, in: Forsthoff (ed.),
Rechtsstaatlichkeit und Sozialstaatlichkeit, 1968, s. 461; Weber-Fas, Rechtss-
taat und Grundgesetz, 1977, s. 20.
182 Ayrıca bkz. Somek, Rechtssystem und Republik, 1992, s. 463 vd.
183 Ayrıca bkz. Calliess, Prozedurales Recht, 1999, s. 42 vd.
184 Ayrıca bkz., Summers, A Formal Theory of the Rule of Law, 1993, s. 127 vd.;
ayrıca bkz.: Franz Neumann, Der Funktionswandel des Gesetzes im Recht der
bürgerlichen Gesellschaft, in: Franz Neumann, Demokratischer und autoritärer
Staat, 1967, s. 31 vd., 43 vd., 50 vd.
185 Liberal hukuk devleti kavramı, parlamentonun zaten temel hakları koruyacağı
kabul edildiğinden ayrıca temel haklarla bağlılık yükümlülüğü içermiyordu.
Ayrıca bkz. Calliess, Prozedurales Recht, 1999, s. 42 vd. daha fazla açıklamalar
için bkz. dn. 179.
186 Ayrıca bu bağlamda bkz. Grimm, Reformalisierung des Rechtsstaats als De-
mokratiepostulat? in: JuS 1980, 704.
187 Grimm, Reformalisierung des Rechtsstaats als Demokratiepostulat? in: JuS
1980, 704, 705; Grimm, Der Wandel der Staatsaufgaben und die Krise des
Rechtsstaats, in: Grimm, (ed.), Wachsende Staatsaufgaben, 1990, s. 291 vd.,
294, 296.
188 Bu başlığa ilişkin ayrıca bkz.: Benda, Der soziale Rechtsstaat, in: Ben-
da/Maihofer/Vogel (eds.), Handbuch des Verfassungsrechts, 2. bs. 1994, s. 746
vd., ve Schmidt-Aßmann, Rechtsstaat, in: Isensee/Kirchhof (ed.), Handbuch des
Staatsrechts, Cilt 1, Heidelberg 1987, § 24, s. 987 vd. ve temelde Forsthoff,

425