Page 263 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Unutulmuş Pragmatik Bağlar:
Mahkeme Kararlarının Dilsel, Sosyal ve Argümantatif Koşulları

“Merkezi referans noktası” aynı zamanda “‘iletişimin temel biri-
mi’ olan ‘söz edimi’ şeklindeki “daha dilbilimsel” bir söylem analizi
de kalıplarla ilgilenir. 242 Bununla birlikte bu analiz, Searl’ün öğretisi-
nin analitik söz edimi teorisinden farklı olarak, “ortak olan üretimleri
değil, dilin bireysel üretimlerini incelediği için kati olarak dile özgü
bir şekilde ilerler; ayrıca söylem analizi sıklıkla belirli kurumsal bağ-
lamlarla ilgilidir: Bu analiz ya bu bağlamlardaki kendine özgü dilsel
uygulamalarla ilgilenir ya da gözlemlenen fenomenleri doğru bir şe-
kilde sınıflandırabilmek için bu bağlamları dikkate almak zorunda-
dır.” 243 O halde söz edimleri ne tek başına ne de soyut olarak dikkate
alınır. Söz edimleri, “dilsel eylemler” olarak: “İnsan eylemlerinin spe-
sifik bir kısmını” oluştururlar ve bu da açıkça “toplumsal eylemler”
anlamına gelir. 244 Söz edimleri her zaman, yalnızca içinde rol aldıkla-
rı iletişimsel bağlantıyı göz önünde bulundurarak şekillenirler. “Söy-
lem türleri, kapsayıcı tematik bağlantıyı tamamlayan dizilimler ve
kalıplar aracılığıyla oluşturulurlar.” 245 Öyleyse bunların spesifik ola-
rak hangi kalıplar olduğu ve tipik olan “olağan” 246 şekillerini nasıl
aldıkları, usule katılanların izledikleri hedefler üzerinden tamamen
somut bir şekilde belirlenir. “Dilsel eylemler, eylem olarak, amaçların
gerçekleştirilmesidir. Amaçlar, eylemde bulunan kişilerin bilgisindeki
durumlar ile gereksinimler arasındaki ilişkilerdir. O halde dilsel ey-
lemler, eylemde bulunan kişilerin gereksinimleri uyarınca, durumlarda
yaşanan değişimlerdir.” Kısacası, “dilsel eylem kalıpları”, “somut

242 Hoffmann, Kommunikation vor Gericht, 1983, s. 11.
243 Wunderlich, Entwicklungen der Diskursanalyse, in: Wunderlich, Studien zur
Sprechakttheorie, 1976, s. 293 vd., 298 vd.
244 Eserdeki bu çalışmaya ve devamındaki diğer çalışmalara bkz. Ehlich/Rehbein,
Sprachliche Handlungsmuster, in: Soeffner (ed.), Interpretative Verfahren in
den Sozial- und Textwissenschaften, 1979, s. 241 vd., 247 vd.
245 Bkz. Hoffmann, Kommunikation vor Gericht, 1983, s. 13.
246 “Olağan şekil beklentileri” olarak söylem türleri için bkz. Hoffmann, a.g.e., s.
12.

261