Page 219 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Unutulmuş Pragmatik Bağlar:
Mahkeme Kararlarının Dilsel, Sosyal ve Argümantatif Koşulları

yeni bir bağlam kazandırır. Okumanın bu üretkenliği önlenemez. Bu
husus günümüzde tartışmasız olarak kabul edilir.
Ancak belki de bu yaratıcılık sınırlandırılabilir veya bu yaratıcılı-
ğın metnin üzerindeki nüfuzu bölünebilir ve kontrol altına alınabi-
lir. 109

a) Okuyucu Metin Tarafından Önceden Belirlenmiş Rolü
İçinde Kaybolmaz

Günümüzdeki metin bilimine yönelik yaklaşım, yazardan ya da
önceden belirlenmiş bir anlamdan ziyade okuyucuyla ilişkilidir. Bu
yaklaşım için kullanılan tabirler çeşitlidir: Alımlama estetiği, okur
odaklı eleştiri (reader orientated criticism) veya yapılandırmacılık.
Böylece Lichtenberg’in de önceden ifade ettiği bir hakikate atıfta bu-
lunulur. Buna göre okuma, yazarın kelimelere ve okuyucunun anlama
katkıda bulunduğu bir aktivite olarak tanımlanır.
Bununla birlikte metin, okuma faaliyetini sabit bir hale getiremez.
Gutenberg Galaksisi kitabıyla birlikte belirlenen, bir anlam merkezi
yoluyla (kitabın) başlangıcı ve sonunun yuvarlak bir bütünlük için
ortadan kaldırıldığı bir eser olarak kitap fikri, yine de okuyucuyu bu
nesnel anlamı kavramaya yükümlü kılabilir. Günümüzde kitabın sınır-

109 Dilsel gerçekliğe, kendi hareket yönlerinin aksine özdeş yeniden üretim veya
tahakküm çizgilerini dahil etme gerekliliğine dair Derrida ve Foucault arasın-
daki tartışmaya ayrıca bkz. (Bunun yanı sıra özellikle bkz. Derrida, Cogito und
Geschichte des Wahnsinns, in: Derrida, Die Schriften der Differenz, 1976, s.
53 vd. Ayrıca bir yandan Foucault, Histoire de la folie á l’age classique, 1972,
s. 583 vd. Diğer yandan: Her iki yazar da söylem düzeninin bizzat söylemin
içinde olduğu, yani bu düzenin konuşmayı mümkün kılan aşkın bir koşul değil,
konuşmanın hızla artmasını kontrol altında tutan tarihsel, olumsal bir a priori
olduğu konusunda hemfikirdir. Foucault’nun söylem teorisinin bir açıklaması
için ayrıca bkz.: Busse, Historische Semantik, 1987, s. 221 vd. Yazılı metnin
yıkıcı kuvvetine dair sorun hakkında ayrıca bkz. Lyotard, Eine Widerstandsli-
nie, in: Lyotard, Das Grabmal des Intellektuellen, 1985, s. 53 vd., 56 vd.

217