Page 153 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Semantik Anlayışın Başarısızlığından Pragmatik Soruna Doğru

alanlarının ve dil oyunlarının çokluğu tarafından sorgulanmaktadır. Bu
dil oyunlarında, “‘uygulanma’ sürecinde kendisi de değişen kurallar”
mevcuttur. 353 Bu nedenle, hukuk üretimini (Rechtsproduktion) “dü-
zensizlikten kaynaklanan kendini tadil etmeye dayalı fasılalı bir dü-
zen” olarak anlamak gerekir. Hukukta da “karmaşıklık kargaşadan
kaynaklanır.” 354 Ancak bu durum, spesifik bir yarar dengelenmesi
seklinde tezahür eden tartımın hukukun duruma özgü kendini tanım-
lama süreci için bir kalıp oluşturamayacağını, çünkü bunun için yete-
rince karmaşık olmadığını açıkça ortaya koymaktadır.

Ladeur için kargaşa yoluyla karmaşık düzenler üretme sorunu,
Luhmann’ın “toplum hukukundan” önceki teorisinin aksine, hukuk
sisteminde gerçekçi olarak daha fazla belirsizlik öngörmesi nedeniyle
ortaya çıkmaktadır. Buna göre sistemin açıklığına sadece kanun koyu-
cu tarafından kodifikasyon düzeyinde müsaade edilemez 355 ve koşullu
kodifikasyon tekelinin kırılması gerekir. 356 Bilginin paylaşımı yoluyla
kendini giderek daha fazla yeniden üreten bir bilgi toplumunda, kay-
nak ekonomisindeki tümdengelime dayalı düşünce, yerini bilgi alışve-
rişi ağlarında düşünmeye bırakmaktadır. Bu itibarla, kuralların ve ku-
ral değişikliklerinin artması nedeniyle (hukukun) uygulanmasını da
ihtiva edebilecek bir anlayışa ihtiyaç duyulmaktadır. O halde hukuk,
uygulamalı bir prosedürel rasyonalite sürecinde, hamlelerin bir ilişki-
ler ağına yerleştirilmesi gereken bir “öz-düzenlemeye dair dönüşüm
olayı (autoregulatives Transformationsgeschehen)” 357 olarak ortaya
çıkmaktadır. Elbette, bu sorunun böyle bir tarifi çok genel kalmakta-

353 A.g.e., s. 11; ayrıca bkz. Ladeur, Gesetzesinterpretation, ‘Richterrecht’ und
Konventionsbildung in kognitivistischer Perspektive, in: ARSP 1991, s. 176 vd.
354 Ayrıca bkz. Ladeur, Das Umweltrecht der Wissensgesellschaft, 1995, s. 57.
355 Ladeur, Postmoderne Rechtstheorie, 1992, s. 164.
356 Ayrıca bkz. Teubner, Episodenverknüpfung. Zur Steigerung von Selbstreferenz
im Recht, in: D. Baecker ve diğerleri (eds.), Theorie als Passion. Festschrift für
Luhmann, 1989, s. 423 vd., 437.
357 Ladeur, Postmoderne Rechtstheorie, 1992, s. 192.

151