Page 143 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Semantik Anlayışın Başarısızlığından Pragmatik Soruna Doğru

Bu (görüş), anlam ve anlamın kökeni olarak öznenin dile egemen
olduğu görüşünün bir eleştirisi olarak anlaşılabilir. Sübjektif yorum
teorisinin halihazırda ortaya koymuş olduğu gibi, bu tür bir eleştiri
kesinlikle haklı olacaktır. Bununla birlikte, kapsamlı bir kavram olan
adaletsizlik daha katı bir yorum biçimi önermektedir: Özneler yalnızca
yapılar tarafından oluşturulur. Kendileri yapı inşasına katkıda bulun-
mazlar. Bu durumda söylem, eylem öznesi olmayan bir süreç olarak
ortaya çıkar. Adaletsizlik, dilin yapısını oluşturan katkılarından mah-
rum bırakılan öznelere karşı değil, daha ziyade imkânları yetersiz in-
sanlarca engellenen dile yöneliktir.

Öte yandan, adaletsizlik kavramının önerdiği bu katı yorum biçi-
mi, Lyotard’ın öznelerin yeni deyimler icat etmesi gerektiği yönünde-
ki görüşüyle çelişmektedir. Lyotard, sadece dili, insani planlanabilir-
likten ve bunun etkisinden uzaklaştırmıştır. Şimdi ise onları adeta öz-
neye teslim etmektedir. Dilbilimsel sistem ve eylemcilik (Aktio-
nismus) arasındaki bu bocalama, Lyotard’ın teorisindeki bir boşluğu
vurgulamaktadır: Dilin gerçek teorisi. Eğer kişi, dili insani planlanabi-
lirlikten çıkarmak istiyorsa, onu insan eyleminden önce gelen bir yapı
haline getirmek için diğer uca gitmek zorunda değildir. Dil, “üçüncü
tür bir fenomen”, yani en azından kısmen benzer amaçlara hizmet
eden çok sayıda bireysel niyete dayanan eylemin “nedensel sonucu”
olarak bu uçlar arasında yer alır.” 321
Dilbilim açısından bakıldığında, Lyotard şöyle derken haklıdır:
“Kural olarak, her önermeden ‘sonra’ başka bir önerme mümkün-
dür.” 322 Ancak Lyotard’ın her birleştirmeyi adaletsizlik olarak kavra-
ması, anlaşılır değildir. Bu birbirine bağlama olumsal bir olaydır, yani
onu meşrulaştıracak önceden belirlenmiş bir zorunluluk yoktur. An-
cak, tıpkı bardağın bakan kişinin ruh haline göre yarısı dolu ya da ya-

321 Rudi Keller, Sprachwandel, 1994, s. 88.
322 Lyotard, „Nach“ Wittgenstein, in: Lyotard, Grabmal des Intellektuellen, 1985,
s. 72.

141