Page 140 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

oluşturduğundan, daha ileri gidip şunu söylemek gerekir: Lyotard'ın nitelen-
312
dirdiği şekliyle bir ‘farklı olma’ mantıksal olarak imkansızdır.”
Ancak bu itiraz ikna edici değildir. Kuşkusuz, Lyotard’ın çelişki-
yi, önermelerin süregelen sentezi noktasında bir “ ‘dilin’ iç savaşı” 313
olarak formüle etmesi oldukça isabetlidir ve hukuki ihtilafın istikrarlı
bir kurallar ve kavramlar sistemi olarak karşıt mefhumu da çok basit
kalır. Bununla birlikte, Lyotard’ın detaylandırdığı sorun mantıksal bir
çelişkiye yol açmamaktadır. Olgusal temel, eş-ölçülemezlikle ve dola-
yısıyla bilim tarihine ilişkin bilimsel teoriye uygulandığında ilk kez
ortaya çıkan bir soruna dayalıdır. 314
315
Mantıksal tutarsızlık itirazı başlangıçta Kuhn’un bilimsel devrimler
kavramına karşı da ileri sürülmüştür. Ancak bilim mantığı açısından bu bir
316
çelişki değil – Feyerabend’in de gösterdiği gibi –, farklı paradigmaların
mantığa ya da tümdengelime dayalı bir ayrımıdır. Ayrıca bu ‘ayrımın’ kolay-
lıkla saptanabileceği ortak bir zemin de mevcuttur: Bu zemin, bilimsel etki
veya tartışmaya dayalı iddia için pratik güç mücadelesi zeminidir.

312 Frank, Die Grenzen der Verständigung, 1988, s. 79.
313 Lyotard, Der Widerstreit, 1987, s. 236.
314 Sorunun bütününe dair bkz. Lueken, Inkommensurabilität als Problem rationa-
len Argumentierens, 1992, özellikle ilk bölüm, s. 23 vd. Ayrıca bkz. Lueken,
Konsens, Widerstreit und Entscheidung, in: Wohlrapp (ed.), Wege der Argu-
mentationsforschung, 1995, s. 358 vd., s. 364 vd.
315 Ayrıca bkz. Kuhn, Die Struktur wissenschaftlicher Revolutionen, 1979. Feye-
rabend daha sonra bilimsel paradigmaların tüm kültürlerin ve dünya görüşleri-
nin eş-ölçülemezliğini incelemiştir. Ayrıca Feyerabend, Wider den Metho-
denzwang. Skizze einer anarchistischen Erkenntnistheorie, 1976; Feyerabend,
Erkenntnis für freie Menschen, 1980. Lyotard ile ilgili olarak Lueken, Konsens,
Widerstreit und Entscheidung, a.g.e., s. 359 vd. şöyle demektedir: “Ancak Lyo-
tard’ın bağlamı genişletmesi Feyerabend’inkinden farklı şekildedir. Feyera-
bend’in aksine Lyotard’nin konuya yaklaşımı öncelikle bir dil felsefesi yakla-
şımıdır: Wittgenstein ve söz edimi teorisine atıfta bulunarak, ‘postmodern bilgi’
içinde dil oyunlarının heterojenliği ve eş-ölçülemezliğinden bahseder.”
316 Feyerabend, Der wissenschaftstheoretische Realismus und die Autorität der
Wissenschaften, 1978, s. 179 vd.

138