Page 117 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Semantik Anlayışın Başarısızlığından Pragmatik Soruna Doğru

3. Doğru Gerekçelendirme

Rasyonel bir temellendirme (Rechtfertigung) olarak gerekçelen-
dirme, felsefi bir rasyonellik ölçütünün ortaya konabileceğini varsayar
ki bu durumda bu ölçütün özel-hukuki ölçütlere (nazaran) üstün tu-
tulması gerekir. Ne Alexy’nin söz edimi teorisi ne de Habermas’ın
evrensel pragmatik argümanları henüz böyle bir ölçütü kanıtlayabil-
miştir. Performatif çelişki olarak adlandırılan bu duruma dayanan
olumsuz gerekçelendirme mantıksal bir döngüye yol açmaktadır. Böy-
le bir ölçütün olumlu gerekçelendirilmesi, doğal dilin koşulları nede-
niyle başarısız olmuştur. Bu zorlukların bir sonucu olarak, ikinci nesil
söylem teorisyenleri gerçek yargılama süreçlerinin pragmatiğine ve
ampirizmine daha fazla yönelmektedir.

a) İlkelerin Tartımı

Delf Buchwald, Apel ve Habermas tarafından geliştirilen söylem
teorisi temelinde ve Robert Alexy tarafından (bu teorinin) hukuk ala-
nında oluşturulan versiyonuna atıfta bulunarak, rasyonel hukuki ge-
rekçelendirmeye ilişkin şekli bir kavram geliştirmiştir. Buchwald,
geçerli olan hukuk sistemi (Rechtsordnung) çerçevesinde mahkemenin
gerekçelendirme yükümlülüğünün incelenmesinden ziyade, rasyonel
gerekçeler ile ilgilenmektedir. 248 Bilhassa bu noktada (Buchwald),
rasyonellik anahtar kelimesinin hukuk kitaplarının başlıklarında sık-
lıkla kullanıldığını vurgular. Ancak rasyonalite kelimesinin anlam
ufkunu (Verstädnishorizont) tek bir kavrama indirgeme girişimi, iki
bin yılı aşkın felsefe tarihinde hiçbir zaman başarılı olamamıştır.
Buchwald’ın kendisine biçtiği görev de tam olarak budur. Elbette bu
görevi yaparken bazı hususları kırpması gerekmektedir: “Örneğin
Sartre, Aron, Derrida, Foucault tarafından temsil edilen, en geniş an-
lamda akıl teorisine yönelik Fransız ve diğer Avrupalı yaklaşımlar

248 Ayrıca bkz. Buchwald, Der Begriff der rationalen juristischen Begründung,
1990, s. 15 dn. 2’de birçok örnek bulunmaktadır.

115