Page 114 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

tışmaya açmaktadır 236 . Pragmatik bir kuralın evrenselliği veya kurala
dayalı dönüşümü garanti edilemiyorsa, farklı insanlar arasındaki ras-
yonel uzlaşma (Einigung), ancak dilsel bir anlam sistemini ampirik bir
dünya görüşünü ve yeterli surette birtakım değerleri birbirleriyle pay-
laşmaları durumunda mümkündür 237 . Ancak bu koşullar belirli bir
yaşam biçiminin sınırları ile özdeştir. Söylem teorisinin “farklı ko-
nuşmacılar aynı ifadeyi farklı anlamlarda kullanamazlar” 238 şeklindeki
kuralı ortaya koymasıyla, bu sınırın ancak katılımcıların tesviye eden
kısıtlamalarını içselleştirmeye hazır olmaları halinde aşılabileceği
açıkça görülecektir. Bir yaşam biçiminin sınırlarının asla katı olmadı-
ğı, sürekli bir gelişim (Entwicklung) içinde olduğu doğrudur. Bununla
birlikte, bir dönüşümün (Transformation) tüm farklılıkları aşan bir
meta-dil oyunu (Metasprachspiel) aracılığıyla dışarıdan kontrol edilip
edilemeyeceği tartışmalıdır. Ancak söylem teorisi tam da bu meta-dil
oyununu kabule (Annahme) mecburdur. Habermas, buna dair su açık-
lamalarda bulunur:

“Elbette, dil oyunlarının çoğulculuğundan zorunlu olarak eş-ölçülemez,
birbirine kapalı dil evrenleri çeşitliliği doğmaz. Dünyayı şekillendiren spon-
tanlığın aşkınlıktan arındırılmış hali, en azından sosyo-kültürel yaşam biçim-
lerinin oluşumunu karakterize eden genel olarak yaygın aşkın özellikler keş-
fedeceğimiz beklentisiyle uyumludur.” 239

236 Alexy de Wittgenstein’dan ayrıştığı noktada bunu farkeder. Bkz. Alexy, Theorie
der juristischen Argumentation, 1978, s. 75 vd.
237 Bu sorunla ilgili olarak bkz. Aarnio, Denkweisen der Rechtswissenschaft, 1979,
s. 157 vd. Ayrıca bkz. Neumann, Juristische Argumentationslehre, 1986, s. 110
vd. Aarnio’nun yaklaşımına yönelik eleştiriler için bkz. Alexy, Aarnio, Perel-
mann und Wittgenstein. Einige Bemerkungen zu Aulis Aarnios Begriff der Ra-
tionalität der juristischen Argumentation, in: Peczenik/Uusitalo (eds.), Reaso-
ning on Legal Reasoning, 1979, s. 121 vd.
238 Alexy, Theorie der juristischen Argumentation, 1978, s. 235.
239 Habermas, Einleitung: Realismus nach der sprachpragmatischen Wende, in:
Habermas, Wahrheit und Rechtfertigung, 1999, s. 7 vd., 29.

112