Page 112 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

dayatılmaktadır. Bu durum, katı kural kavramının (kapsamını) kon-
vansiyonların oluşturulmasına kadar genişletmektedir. Habermas, son
dönemlerde “ontolojik bir iş bölümü” 229 varsayımından yola çıkmış
olsa da yukarıda tanımlanan normatif kural anlayışını sürdürmek iste-
mesi tam da – hukukun ait olduğu – sosyal alan içindir. Dünyanın
kendisinin önermesel bir yapısı olduğuna dair kavramsal gerçekçi var-
sayım, dünyaya dair dilsel tanımlamalarımızı, varlığın kendisinin ya-
pısına çıkaramayacağımızı unutmaktadır. Ancak dilbilgisel kavram
realizmi (Begriffrealismus) bizzat katıldığımız bir yaşam dünyasında
uygulanabilir:

“Bununla birlikte, her zaman ‘olduğu gibi’, iyi anladığımız kurallara
dayanan davranış pratiği, doğası gereği normatif olarak kurallarla yapılandı-
rılmış bir yaşam dünyasının ‘mevcut genellemelerine’ aşinadır. Bu bakım-
dan, bu pratiklere katılımdan kaçınılmaz olarak kavram realizmine yönelik
bir bakış açısı ortaya çıkmaktadır. Ne var ki, bu kavram realizmi ancak dilsel
olarak yapılandırılmış yaşam dünyasının ufkunun ötesine, nesnel dünyanın
230
kendisinin oluşumuna yansıtıldığında Platonizm’in şeklini alır.”
Bu nedenle, söylem teorisi açısından dilbilimsel kurallar kavramı-
nın formülasyonunda keskin bir ön karara (Vorentscheidung) yer ve-
rildiği görülür: Kural güdümlü eylem yani anlama türleri olarak somut
sürecin değerlendirilmesine olanak tanıyan kurallar üzerinde anlaşma-
ya varmak (Einverständnis) mümkün olmalıdır. Bu karar, dilin ger-
çekliğini normatif olarak indirgemeli ve bir metnin anlamını her tek-
rarda heterojen bir bağlantı olasılıkları alanına dağıtan değişimlerden

nin ayrıntılı bir eleştirisi için ayrıca bkz. Alexander, Habermas’ neue kritische
Theorie: Anspruch und Probleme, in: Honneth/Joas (eds.), Kommunikatives
Handeln, 1986, s. 72 vd., 102 vd. Ama aynı zamanda Alexander tarafından yö-
neltilen eleştiriler karşısında kendi görüşünü savunmasına dair bkz. Habermas,
Entgegnung, in: a.g.e., s. 327 vd. özellikle 359.
229 Habermas, Einleitung: Realismus nach der sprachpragmatischen Wende, in:
Habermas, Wahrheit und Rechtfertigung, 1999, s. 7 vd., 44.
230 A.g.e., s. 43.

110