Page 102 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ


noktası (Fluchtpunkt) vaadidir. Elde edilen tek şey, gerektiğinde iç
monologlar halinde kurulan doğruluk kanaatleri (Richtigkeitsüber-
zeugungen) lehine kanunun bağlayıcılığının izafileştirilmesidir. 187

Peki, söylem teorisi çalışmaları ile elde edilen şey nedir? Teorinin
yaklaşımı hukuki faaliyeti sözde mutlak (unhintergehbar) bir a prio-
ri’ye bağlamaya çalışmakta, ancak bu a priori’nin keyfi olarak belir-
lendiği ortaya çıkmaktadır. Buna karşılık, pratik hukuki faaliyetlerin
kanuni bir zorunluluk olarak tarihsel açıdan izafi (relativ) bir a priori
olarak ortaya koyması gereken koşullar, evrensel pragmatik makul
gerekçelerin çekincesine tabi olmuştur 188 . Böylece hukuki eylemin
izafi rasyonelliği yerini mutlak bir rasyonelliğe bırakır, ancak daha
yakından incelendiğinde bunun bir yanılsama olduğu ortaya çıkar.

2. Doğru Argümantasyon

Jürgen Habermas, içtihat sorunlarıyla doğrudan ilgilenen az sayı-
daki filozoftan biridir. Uzman bilgisiyle (Expertenwissen) dolu bir
madene (Bergwerk) girmek bir filozof için yüksek bir risktir. 189 Fakat

 Çevirmen notu: Bu kelime kıyamete yakın olan zamanı – ahir zamanı – ifade
etmektedir. Yani dünyanın sonuna ve zamanın sonuna gelinmesine yakınlık
olarak izah edilebilecektir.

187 Ayrıca bkz. Alexy, Theorie der juristischen Argumentation, 1978, s. 224, dn.
11. Buna karşılık gelen bir formülasyon için bkz. Schiffauer „Wortbedeutung
und Rechtserkenntnis, 1979” s. 130: “Gerekirse zihinsel monologda söylemsel
müzakere”.
188 Alexy, Theorie der juristischen Argumentation, 1978, s. 305‘teki formülasyona
bkz. Buna göre kanuna bağlılık, sadece kural olay (Regelfall) için makul amaç
unsurlarına tercih edilmelidir. Kanuna bağlılık postulasının bu şekilde değişti-
rilmesi Habermas’ın metinlerinde daha da anlaşılırdır. Bkz. Habermas, Wie ist
Legitimität durch Legalität möglich?, in: KJ 1987, s. 1 vd., 16, Habermas bu
amaçla “esnek gerekçelendirme dinamiği (ungehemmte Begründungsdynamik)”
figürünü ortaya atar.
189 Tabii ki burada özellikle hukuk devleti ilkesi, demokrasi, insan hakları ve hatta
devletler arası doğa durumundan yurttaş-devlete (Weltbürgerstaat) geçiş olarak
uluslararası hukuktaki gelişmeye ilişkin açıklamalarıyla Habermas’tan bahset-

100