Page 106 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

bir şekilde yürürlükteki hukukun lafzını aşan bir gerekçelendirme di-
namiğini”, “mümkün kılar ve teşvik eder” 203 . Bununla birlikte, hukuki
bir kararın “gerekçelendirme dinamiği” normatif bakış açılarını gerek-
tirir. Ancak Habermas bunu kanun koyucunun özelliklerinden ve hu-
kuk metodolojisinin araçlarından değil, “ahlaki bir argümantasyon
mantığından” 204 elde etmek istemektedir. Bu bakış açılarını “esnek bir
gerekçelendirme dinamiği için iletişimsel koşullar” 205 olarak adlan-
dırmaktadır. Bu şekilde, yukarıda bahsedilen gerekçelendirme dina-
miği, kanuna bağlılık meselesini ahlak alanına taşır. Bu noktada ka-
rarcılığın unsurunun (dezisionistisches Moment) yeniden ele alınması
Habermas’ın söylem etiğinde prosedürel (usuli) adalet kavramı için
öne sürdüğü ve: “(...) normatif geçerlilik iddialarının bilişsel bir anla-
mı olduğu ve hakikat iddiaları gibi ele alınabileceği” şeklindeki biliş-
selliğin önceliğinden (Vorrang) 206 kaynaklanmaktadır 207 .

b) Karardan Bilişe Doğru

Prosedürel adalet teorisinin dil teorisinin hangi koşulları çerçeve-
sinde yargısal karar unsurunu bilişsel bir yapıya dönüştürebileceği
sorusu ortaya çıkmaktadır. Hukukun uygulanmasına ilişkin pozitivist
hukuk uygulaması öğretisi bu amaca, yargısal konuşmaya (richterlic-
hes Sprechen) nesnel olarak öngörülmüş dilsel bir düzenin kanıtlan-
masıyla ulaşılabileceğini varsaymıştır. Söylem teorisinde amaç, hukuk
üretimi için yargısal söylemin kendisinde var olan bir düzen ortaya

203 Habermas, Wie ist Legitimität durch Legalität möglich?, in: KJ 1987, s. l vd.,
15.
204 A.g.e. s. 16.
205 A.g.e.
206 Ayrıca bkz. Gondek, Die Universalien der Sprache und ihre Parasiten – Zur
Infrastruktur kommunikativen Rationalität, in: Danielzyk/Volz (Hrsg.), Parabel.
Vernunft der Moderne?,1986, s. 104 vd, 109 vd.
207 Ayrıca bkz. Habermas, Diskursethik – Notizen zu einem Begründungsprog-
ramm, in: Habermas, Moralbewußtsein und kommunikatives Handeln, 1983, s.
53 vd., 78.

104