Page 339 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

320 7. Hukuki Muhakeme Yöntemleri

İndirgeme, normun uygulama alanının çekirdeğinin bir kısmını ortadan kaldırır.
Böylece söz konusu normu daha küçük uygulama alanına sahip bir normla değiştirir. Bu
yeni norm, eski norma içeriksel olarak benzer ve onunla argümantasyon temelinde bağ-
lantılıdır.
4. Kapsamlı yorumlamayla tartışılan kural muhtemelen daha önceden bir kez dahi
satranç oyunu oynayıp oynamadığına bakılmaksızın satranç kurallarını bilen tüm ki-
şileri içerecek şekilde anlaşılacaktır. Dolayısıyla kapsamlı yorumlama, kuralın uygu-
lama alanının yalnızca çekirdeğini değil, tüm “çerçevesini” de kapsar. Bu şekilde
cömert bir yorumlama da biraz garip gelebilir ancak dilsel açıdan satranç kurallarını
bilen herkesi satranç oyuncusu olarak kabul etmek mümkündür.
5. Son olarak, belki briç oyuncularını da kabul eden yeni bir norm oluşturulabilir. Böy-
lece tartışılan kuralın uygulama alanı, dilsel açıdan mümkün olan “çevresinin” ötesi-
ne geçecek şekilde genişletilir. Briçi “satranç” olarak adlandırmak dilsel olarak
mümkün değildir. Daha genel bir norm oluşturmanın en sık kullanılan yöntemi, kı-
yas yoluyla bir sonuç çıkarmaktır; karşılaştırma için: aşağıdaki bölüm 7.4.
Bazı durumlarda, indirgemenin ötesine geçilir ve kural tümden ortadan kaldırılır;
karşılaştırma için: geçersiz kanunlar ile ilgili yukarıdaki bölüm 1.2.7. Örneğin bir sat-
ranç kulübü arka arkaya birçok kez niteliğini değiştirebilir. İlk başta briç oyuncuları da
kulübe alınır. Daha sonra satranç mı yoksa briç mi oynadıklarına bakılmaksızın çok iyi
oyuncular hariç herkes atılır. Ardından tüm satranç oyuncuları kulübü terk eder ve böy-
lece kulüp üst düzey bir briç kulübü hâline gelir. “Tüm satranç oyuncuları, kulübe üye
olma hakkına sahiptirler” kuralı belki hâlâ birileri tarafından hatırlanmaktadır ancak
kimse bu kuralı ciddiye almaz. Daha sonra yeni bir norm oluşturulabilir ancak bu yeni
norm, eskisi ile argümantasyon temelinde bağlantılı değildir. Eskisine benzemesi gerek-
li de değildir.
İndirgeme, kısıtlayıcı yorumlama, lafzi yorumlama, kapsamlı yorumlama ve daha
genel yeni bir norm oluşturma arasındaki farklar, yorumlamanın sonucuna yani kuralın
nihai uygulama alanının ne kadar kapsamlı olduğuna bağlıdır. Sonucu elde etmek için
hangi yöntemlerin uygulandığı konuyla alakalı değildir. Aşağıdaki resimde ayrımlar
açıklanmaktadır:

Daha genel yeni bir norm oluşturulması

Kapsamlı yorumlama
Lafzi yorumlama
Kısıtlayıcı yorumlama
İndirgeme