Page 307 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Unutulmuş Pragmatik Bağlar:
Mahkeme Kararlarının Dilsel, Sosyal ve Argümantatif Koşulları

bu durum, yalnızca hukukla ilgili ihtilafın özgür bir eylem meselesi
hakkında olmayıp toplumsal olarak yargı makamlarına emanet edilmiş
olmasıyla ilgilidir. Bu sebeple yargılamadaki asimetri katılanların
menfaatlerini etkileşimli bir şekilde ileri sürmeleri bakımından önce-
likle ciddi bir zorluk teşkil eder. Bu yargılama sürecinin, aslında, ter-
cihen kendisini yazılı şekilde tanımlayan bir yargının eline geçen hu-
kukun tabi olduğu, tüm “düzenlemelerin (Vor-Schriften)” en azından
gizli bir tesiri ile şekillendirilmesi ve yönlendirilmesi durumuyla da
ilgilidir. 380 Buna karşın sözlülük ilkesi (Mündlichkeitsprinzip), hukuk
bilgisi olmayan kişiye mahkeme önündeki gerçeklik usulünde sesini
yükseltmesi adına kendi versiyonlarıyla birlikte mücadelesini etkili
hale getirebilmesine yönelik bir platform hazırlamaktadır. Burada
hâkim tüm yargılama sürecinin ve kararının meşruluğu pahasına bu
kişiyi dikkate almaktan imtina edemez. Ceza yargılamalarının dışında
kalan, bilhassa etnometodolojiye ve sosyodilbilime yönelik söylem
analizi tarafından tercih edilen önemsiz suçlara ilişkin (Kleinkrimina-
lität) yargılamaları aşan, örneğin çevreye karşı işlenen suçlar ve eko-
nomik suçlarda olduğu gibi, karmaşık ve neredeyse başa çıkılamaz bir
meseleyi konu alan yargılamalara bakıldığında, hukuki bilgisi olma-
yan kişinin hukuki mesele üzerinde ortaya çıkan gücünün, olayların
çeşitliliği noktasında işin içinden çıkılmaz bir olay örgüsü yüzünden
davada yetersiz kalan bir hâkime adeta somut olayı dikte edecek kadar
ileri gidebileceği görülür.
Diğer yandan elbette bu konuda hukuki bilgisi olmayan kişilerin
sıklıkla kendilerine ait iyi bir olay örgüsünü hukuki olarak ifade ede-
cek durumda olmamaları sebebiyle yetkinlik eksikliğinin de söz konu-

380 Konuya ilişkin detaylı bilgi için bkz. Seibert, Schriftform und Mündlich-
keitsprinzip im Rechtsdiskurs, in: Hoffmann (ed.), Rechtsdiskurse. Untersuc-
hungen zur Kommunikation im Verfahren, 1989, s. 217 vd., özellikle 219 vd.,
burada “suflörlü konuşmadan” bahsedilmektedir. Ayrıca bkz. Löschper, Baus-
teine für eine psychologische Theorie richterlichen Urteilens, 1999, s. 270 vd.,
349 vd.

305