Page 305 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Unutulmuş Pragmatik Bağlar:
Mahkeme Kararlarının Dilsel, Sosyal ve Argümantatif Koşulları

silcileri açısından hukuki bilgisi olmayan kişi, yalnızca, yargının acı-
masızca öğüten değirmenlerinde çaresiz bir kurbandır. 377 Bu kişi, ken-
disine karşı insafsız ve merhametsiz bir şekilde hukuku uygulayan ve
tek amacı farklı, tuhaf, topluma uymayan her şeyi aşağılamak bozmak
ve aforoz etmek olan hâkimin oyuncağıdır. Hukuki bilgisi olmayan
kişinin bu tam karşıt modellemesi karakteristik olarak tamamen du-
ruşma salonundaki gözlemcinin ilgili yaklaşım tarafından işgal edilen
konumu ve böylece bu yaklaşımına karşılık gelen bir bakış daralması
ile ilgilidir. Bu da kaçınılmaz şekilde bir bütün olarak hukuki yargıla-
ma süreçlerinin tek taraflı analiziyle sonuçlanır.

Hukuki bilgisi olmayan kişiyi kahramanlaştıran etnometodoloji, (du-
ruşmanın yapıldığı) salonda, hâkim kürsüsünün önündeki kalabalığın orta-
sında durur ve onların yargılamada nasıl pozisyon alacaklarını gözlemler.
Kendilerini yargılamada ifade etmek ve böylece kendi anlayışlarını önemli
bir ölçüt olarak ve kendi organizasyonlarını bir uygulama şekli olarak sun-
mak için yaptıkları her hareket, hayranlıkla seyredilir. Hukuki bilgisi olma-
yan kişi, yargılama sürecinin esaslarıyla ustaca dengede kalır. Tüm eylem
tekniklerini avcunun içi gibi bilir. Her an (diğer argümanları) savuşturmak
için hazırcevap olabilen ve kendi argümanlarını paylaşabilen kurnaz bir stra-
tejisttir. Etnometodologlar, hukuki bilgisi olmayan kişiye dair bu tür gözlem-
lerinde hâkimi arkalarına alırlar. Yaklaşımın kurumsal ve yapısal körlüğünün
bilinçli olarak kabul edilmesi neticesinde, hukuki bilgisi olmayan kişilerin
gözlemlenen tüm uygulamalarının ve icraatlarının, nihayetinde hâkim tara-
fından yürütülen ve etkileşimli olarak somutlaştırılan bir hukuk kararı niteli-
ğindeki yargılama sürecinin anlamı üzerinde gerçekten ne ölçüde etkili ola-
bileceği sorusu gözden kaçar.
Öte yandan yukarıdan eğik bir şekilde baktığında yalnızca yargının mut-
lak kudretini görebilen bir teori adeta hâkimin omzunun üzerinden bakmış
olur. Yargının merceğinden bakıldığında, hukuki bilgisi olmayan kişilerin

377 Örneğin bkz. Wodak, The Interaction between Judge and Defendant, in: van
Dijk (ed.), Handbook of Discourse Analysis. Vol. 4, 1985, s. 181 vd.

303