Page 292 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

hâkim katılanlara “hamleleri konusunda yardımcı olmak” ve onlarla beraber
yargılamadaki “meselenin” gerçekte ne olduğuna ulaşmak için üzerine düşe-
ni yapmalıdır. Bundan önce hâkim, tarafların anlatılarından sapmalarını ve
ayrıntılarda kaybolmalarını, hukuki açıdan hiçbir önemi olmayan yollara
kaymalarını “önlemek” ve bu nedenle onları kendi olay örgüleriyle birlikte
“sadede gelmeye” teşvik etmek zorundadır. Ve bazen, muhtemelen taraflar
“fazla abarttıklarında” veya tamamen pervasızca çelişkili ifadelerde bulun-
duklarında, hâkim de yüzleştirme ve ikaz etme yoluyla onları somut olayın
338
gerçeklerine geri getirmek zorunda kalabilir.
Bütün bunlar, mahkeme huzurunda anlatılanların “gerçekte yaşa-
nanların” sıradan bir özeti olmadığını açıkça göstermektedir. Katılan-
ların karşılıklı etkileşim içindeki çabalarıyla dava için hazırladıkları
somut olayın veya “somut olaya dair anlatıların” 339 rolü, geçmişin göz
önünde canlandırılmasıyla tükenmiş değildir. “Ne olduğunun” “tespit
edilmesi” başlı başına söylemsel bir performanstır ve bu, öncelikle
konuyla ilgili dinlemelerin yapılması noktasında, zahmetli bir şekilde
gerçekleşir. 340 Ayrıca başlangıç örneğinde görüldüğü üzere, hukuki
ihtilafın çatışmacı bir nitelik arz etmesi durumunda sergilenen bu per-
formansın kendisi tematik bir hal alır. Bu nedenle bunun, delillerin
değerlendirilmesi sürecinde bir o kadar zahmetli şekilde ortaya ko-

S, 79 vd.; Hoffmann, Vom Ereignis zum Fall. Sprachliche Muster zur Darstel-
lung und Überprüfung von Sachverhalten vor Gericht, in: Schönert, Erzählte
Kriminalität. Zur Typologie und Funktion von narrativen Darstellungen in
Strafrechtspflege, Publizistik und Literatur zwischen 1770 und 1920, 1991, s.
87 vd., 91 vd.
338 Bu konuya dair bir inceleme için bkz. Pander/Sauer, Konfrontieren und Rügen
im niederländischen „Politierechter“-Prozess, in: Hoffmann (ed.), Rechtsdis-
kurse. Untersuchungen zur Kommunikation in Gerichtsverfahren, 1989, s. 129
vd.
339 Hukuk teorisi açısından bkz. Friedrich Müller, Juristische Methodik, 1997, Rn.
467.
340 Özellikle Hoffmann’ın analizlerine bkz. Hoffmann, Kommunikation vor Ge-
richt, 1983, s. 60 vd.

290