Page 191 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Unutulmuş Pragmatik Bağlar:
Mahkeme Kararlarının Dilsel, Sosyal ve Argümantatif Koşulları

36
rak yer alır . Bu sebeple dilbilimde “doğala karşı yapay” ve “objekti-
fe karşı sübjektif” şeklindeki geleneksel karşıtlık “insan yapımı” ifa-
desindeki ayrımlar dolayısıyla gittikçe daha fazla sorgulanmaktadır:
“Dolayısıyla ihtiyaç duyduğumuz şey (…), dikotomi yerine daha zi-
yade trikotomidir. Fenomenler (i) insan eylemlerinin sonucu ve kişile-
rin niyetlerinin yöneldiği bir hedef olabilirler (Köln Katedrali, suni

bal, Austerlitz Muharebesi, FORTRAN IV ) (ii) insan eylemlerinin
sonucu olmayabilirler (Alp Dağları, ringa balığı, arı dili) (iii) insan
eylemlerinin sonucu olabilir, ancak kişilerin niyetlerinin yöneldiği
hedeflerinin amacı olmayabilirler (Alman Markı’nın enflasyonu, nü-
37
fus artışımız, yeşil alandaki patika, dilimiz)” . Bu ayrımın sonuçları
bulunmaktadır: Bir kültür ürünü olarak konuşmacıyı temel alan dil
anlayışı ile doğal ürün analojisi olarak dil sistemine dayanan anlayış
arasındaki kutupluluk aşılmalıdır. Birbirini dışlayan bu karşıtlıkların
yerini, her iki görüşün göreli haklılığını hesaba katan üçüncü türden
bir fenomen olarak dil anlayışı alır: “Bizim dilimiz, tüm doğal diller
gibi ne doğal ne de yapaydır. Ne bir doğa fenomeni ne de insan yapı-

36 Ayrıca bkz. Rudi Keller, Sprachwandel, 1994; Rudi Keller, Zur Wissenschafts-
geschichte einer evolutionären Theorie des sprachlichen Wandels, in: Cramer
(ed.), Literatur und Sprache im historischen Prozeß, Bd. Ⅰ, 1983, s. 25 vd., özel-
likle 31, 36 vd., 38 vd. Dilbilimin tarihi ve güncel tartışmaları hakkında daha
fazla açıklama için ayrıca bkz. Lüdtke, Sprachwandel als universales Phäno-
men, in: Lüdtke (ed.), Kommunikationstheoretische Grundlagen des
Sprachwandels, 1980, s. 1 vd. Üçüncü tür fenomenlere ilişkin genel bilgi için
bkz.: Vanberg, Die zwei Soziologien. Individualismus und Kollektivismus in
der Sozialtheorie, 1975; ayrıca bkz. Popper, Zur Theorie des objektiven Geis-
tes, in: Popper, Objektive Erkenntnis, 1974, s. 172 vd.
 Çevirmen notu: FORTRAN IV bir tür programlama dilidir, bkz. https://fortran-
lang.org/en/.
37 Rudi Keller, Zur Theorie sprachlichen Wandels, in: ZGL 1982, s. 1 vd., 78.
Genel bilgi için ayrıca bkz. von Hayek, Ergebnisse menschlichen Handelns aber
nicht menschlichen Entwurfs, in: von Hayek, Freiburger Studien, Gesammelte
Aufsätze, 1969, s. 97 vd. Daha kapsamlı bilgi için ayrıca bkz. Baurmann, Die
Macht der Tugend. Recht und Moral in der liberalen Gesellschaft. Eine sozio-
logische Untersuchung, 1996.

189