Page 190 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

YARGISAL GEREKÇELENDİRME TEORİSİ

dil, dünyadaki toplumsal bir faaliyet ve aynı zamanda toplumsal faali-
31
yeti ve dünyayı inşa etmenin bir aracı olarak kavranır . Wittgenstein,
dil kurallarının ve sosyal davranışın bütünlüğünü dil oyunu olarak
veyahut uygulamaya daha güçlü vurgu yaparak, yaşam biçimi olarak
32
adlandırır . Böyle bir yaşam biçimini benimsemek veya idrak etmek,
tıpkı bir tekniğe hâkim olmak gibi, pratik bir süreçtir ve sadece katılım
yoluyla gerçekleştirilir. Bir eylemin, bir söz ediminin veya bir metnin
anlamını, yazarın niyetini tekrar hatırlayarak yahut yeniden oluştura-
33
rak değil , esasen pratik bir teknik marifetiyle anlarız. Bir kuralı an-
lamak yorumlama değil, aksine onu doğru uygulama kabiliyetimizdir.
Dil kurallarının ve metne ilişkin anlamın bu pratik yönü, hermeneutik
yaklaşım tarafından gözden kaçırılır.

c) Üçüncü Türün Mutat Bir Düzeni Olarak Dil Kuralları

Öncelikle dilin düzeni, bireysel konuşmacının takdirinde olan bir
şey değildir. Aksine konuşmacı “özgür” konuşabilmek için, dili önce-
34
den kabul etmek zorundadır . Öte yandan bu düzen, dilin “kendisi”
tarafından önceden belirlenmiş salt objektif bir nicelik değildir. Daha
35
ziyade bu aşırılıklar arasında, tıpkı “görünmez el (invisible hand)”
olarak adlandırılan piyasa fenomeni gibi, üçüncü tür bir fenomen ola-

31 Wittgenstein’ın bu bakış açısının izahına ilişkin açıklama için bkz.: Busse, His-
torische Semantik, 1987, s. 86 vd., 213 vd.
32 Ayrıca bkz. Wittgenstein, Philosophische Untersuchungen, 1984, § 23.
33 Ayrıca bkz. Wittgenstein, Bemerkungen über die Grundlagen der Mathematik,
1984, s. 335: “Dil fenomenini betimlemek için, ne şekilde olursa olsun tek se-
ferlik bir olayın değil, bir pratiğin betimlenmesi gerekir”.
34 Ayrıca bkz. Kirchhof, Die Bestimmtheit und Offenheit der Rechtssprache,
1987, s. 11. Burada bireysel konuşma “genel dile (Allgemeinsprache) katılım”
şeklinde tanımlanmıştır.
35 Görünmez el açıklaması için ayrıca bkz. Rudi Keller, Sprachwandel, 1994; s.
87 vd.; Rudi Keller, Zur Theorie sprachlichen Wandels, in: ZGL 1982, s. 1 vd.,
11 vd., hukuk düzenlerinin oluşumuna ilişkin daha fazla açıklama için ayrıca
bkz. Nozick, Anarchie, Staat, Utopie, 1978, s. 31 vd.

188