Page 257 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Unutulmuş Pragmatik Bağlar:
Mahkeme Kararlarının Dilsel, Sosyal ve Argümantatif Koşulları

a) Dilbilimsel Söylem Analizi Yaklaşımları
Özellikle Federal Cumhuriyet’te 214 dilbilimsel söylem analizinin
itici gücü, günlük dilsel eylemin gerçeklerine yönelimden kaynaklan-
maktadır. Bu durum, yalnızca iletişimsel pratiğin artık sadece teorik
hale getirilmesine yönelik değil, aksine bu pratiği fiili seyri içinde
anlamaya, tanımlamaya ve görünüm şekillerini saptamaya duyulan
ilginin bir neticesidir. “Söylem analizi, bireysel iletişim türlerinin veya
kurumsal prosedürlerin yapısını ve koşullarını geliştirmek, davranış
kalıpları ile ifade şekilleri ve bilginin oluşumu, anlama ile katılımcıla-
rın anlayış şekilleri arasındaki bağlantıyı açıklığa kavuşturmak ama-
cıyla, belgeli şekilde ulaşılabilir olan fiili iletişim süreçlerinin dilbi-
limsel araştırmasıdır.” 215

Söylem analizinin gelişimi, aslında yalnızca “dilin ve konuşmanın
eylemsel karakteri” 216 üzerine kurulan dilbilimdeki edimsel dönüşüm
ile uyum içinde ilerlemekle kalmamıştır. Aksine bu gelişim, bunun
çok ötesine taşınmıştır. Öte yandan pratik bakış, dilin ve konuşmanın
salt bir “eylem” veya “hareket” olmadığını, aynı zamanda her daim bir
tür sosyal eylem ve karşılıklı etkileşim, dahası dilin “aktif, üretici bir
sosyal pratiği” 217 olduğunu görünür kılmaktadır. Buna yönelik “dilbi-
limsel incelemeler” 218 , “diyalog analizi (Gesprächsanalyse) 219 ”, “ko-

214 Uluslararası araştırmanın durumuna dair açıklama için bkz. Löschper, Baustei-
ne für eine psychologische Theorie richterlichen Urteilens, 1999, s. 156 vd. Ay-
rıca kapsamlı bilgi için bu eserdeki makalelere bkz. van Dijk (ed.), Handbook
of discourse analysis, 1985.
215 Hoffmann, Kommunikation vor Gericht, 1983, s. 9.
216 Sauer, Der wiedergefundene Sohn. Diskursanalyse eines Strafverfahrens vor
dem niederländischen ‘Politierechter’, in: Hoffmann (ed.), Rechtsdiskurse. Un-
tersuchungen zur Kommunikation in Gerichtsverfahren, 1989, s. 63 vd., 65.
217 Löschper, Bausteine für eine psychologische Theorie richterlichen Urteilens,
1999, s. 66.
218 İncelemenin ilgi alanlarına dair ufak bir panoramik bakış, aşağıdaki ciltlerde
bulunabilir. Bkz. Wunderlich (ed.), Linguistische Pragmatik, 1972;
Maas/Wunderlich (eds.) Pragmatik und sprachliches Handeln. Mit einer Kritik

255