Page 251 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Unutulmuş Pragmatik Bağlar:
Mahkeme Kararlarının Dilsel, Sosyal ve Argümantatif Koşulları

hafızlarıdır. Bireylerin dilsel davranışları yapıları şekillendirmez, ak-
sine yapılar tarafından şekillendirilir.
Bir önermeden bir ifadeye geçildiğinde bireyin bu konumlandı-
rılması zorunlu olarak değişmez. Söz edimi teorisinin başlangıç duru-
munda, özellikle Austin’de, temkinli ve daimi açık bir sistematik oluş-
turmada bir keşif sevinci varken, Searle’da bu sistematik oluşturma
arzusu hala bireyin (kendisinin) ve dilsel davranışının yalnızca genel
ve kurala uygun oluşunun önemli sayılmasının bir sonucudur. Dilbi-
limde 1970’li yıllarda yaşanan edimsel dönüşüm 199 , süjeyi ve durumu
sorunsallaştırarak bu monolojik, tek taraflı ve kural odaklı yöntemin
eleştirisi için iyi koşulları yaratır. Ancak bu edimsel dönüşüm karşı-
sında dahi, her daim eski bakış açısını kurtarmak için girişimlerde
bulunulmuştur. Yeni yaklaşım sadece dilbilimsel konu alanının bir
uzantısı olarak kabul edilmeli, fakat kesinlikle önceki gözlemci bakış
açısının sorunsallaştırılması olarak görülmemelidir.

b) Dil Değişimi Sorunu

Kişisel bakış açısı sorgulanmadan yalnızca daha fazla kurala
ulaşmayı hedefleyen bu kısaltma, dilbilimde gittikçe daha sert eleştiri-
lere maruz kalmıştır: “Bu sayede, analiz kapsamının yeni tanımına ve
analizin konusunun ‘kullanılan dil’ şeklindeki yeni oluşumuna rağ-
men, dilbilim tıpkı kendisinden önceki yapısal dilbilim gibi: Evrensel-
ler ve kanun formülasyonlarıyla ilgilenen (…) teorik bir disiplin ola-
rak gelişti. Ve tıpkı kendisinden önceki yapısalcı zihniyet gibi, kendi

199 Dilbilim içerisinde yer alan bu bilim dalının araştırmalarına ilişkin bir örnek
olarak ayırca bkz. Schneider, Pragmatik als Basis von Semantik und Syntax,
1975, ve Braunroth/Seyfert/Siegel/Vahle, Ansätze und Aufgaben der linguis-
tischen Pragmatik, 1978. Alman dilbiliminde, dilbilimin aktif olarak dilsel ifa-
delerin eylem içeriğinin pragmatik boyutuna açılmasını işleyen, özellikle von
Polenz’in önerme semantiğini müteakip pratik semantik gelenekti. Temel bilgi-
ler içeren bir metin için ayrıca bkz. von Polenz, Deutsche Satzsemantik.
Grundbegriffe des Zwischen-den-Zeilen-Lesens, 1988. Ayrıca bkz. Heringer ve
diğerleri, Einführung in die praktische Semantik, 1977.

249