Page 37 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

2. Bölüm

Semantik Anlayışın Başarısızlığından Pragmatik Soruna
Doğru

Gerekçe, yargı yetkisinin kullanılmasındaki bağları kontrol edile-
bilir kılmaktadır. Bu önemli role rağmen, uzun süre kararların gerek-
çelendirilmesi bilimsel literatürde çok az ilgi görmüştür. “İyi” bir
1
gerekçenin gerekliliklerine ışık tutabilmek için öncelikle hukuki karar
bakımından gerekçe belirtmenin ne anlama geldiğini açıklığa kavuş-
turmak gerekir. Hukuki iddia (Rechtsbehauptung) metodik ya da se-
mantik olarak kanundan mı türetilmelidir, kapsamlı bir ahlaki gerek-
çelendirme gerektirmekte midir veyahut yargılamada ileri sürülen ar-
gümanlar çerçevesinde gözden geçirilmeli midir?

Günümüzün yargısal karar verme anlayışı bakımından bilhassa iki
geleneksel esas, biri hâkimin yalnızca kanunun lafzını dile getiren bir
sözcüden (Mund) ibaret olması diğeri ise hakkın yerine getirilmesin-

1 Alman geleneğinde umut verici bir başlangıç, Brinkmann’ın Über die richter-
lichen Urtheilsgründe, nach ihrer Nützlichkeit und Nothwendigkeit sowie über
ihre Auffindung, Entwickelung und Anordnung; nebst Bemerkungen über den
richterlichen Stil und Ton, 1826 adlı çalışmasıydı ve ne yazık ki bu çalışmanın
devamı gelmedi. Ohlmer’in 1953’te dahi şu yönde bir ifadesi olmuştur: “Ge-
rekçelendirme yükümlülüğü veya gerekçelendirme tekniği hakkında özel bir
çalışma bulamadım.” Ohlmer, Richterfreiheit und Begründungspflicht. Die
Normativität der Entscheidung aus dem Sachverhalt − die Rechtsfindung im
Rahmen der Blankettnormen, 1953, s. 98. Bu durum ancak son zamanlarda de-
ğişmiştir; son 30 yılın literatüründen özellikle bahsetmek gerekir: Brüggemann,
Die richterliche Begründungspflicht, 1971; Becker, Die Entscheidungsbegrün-
dung im deutschen Verwaltungs-, verwaltungsgerichtlichen und verfassungsge-
richtlichen Verfahren, in: Sprung/König (eds.), Die Entscheidungsbegründung
in europäischen Verfahrensrechten und im Verfahren vor internationalen Ge-
richten, 1974, s. 101 vd; Buchwald, Der Begriff der rationalen juristischen Beg-
ründung, 1990; son zamanlarda Brink tarafından fikir verici bir çalışma, Über
die richterliche Entscheidungsbegründung, 1999.

35