Page 150 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

6.7 Hukuki Yorumun Eleştirel Değerlendirmesi 135

İkincisi, hazırlık belgeleri, yasa koyucunun başlangıçta yasayı çıkartırken sahip ol-
duğu amaç ve güdüler hakkında yetkin bilgiler sağladığından, çoğu Batılı hukuk siste-
minde hukukun önemli bir kaynağı olarak kabul edilmektedir. İsveç ve Finlandiya’da
komite raporları, muhtıralar, tasarılar ve benzeri belgeler gibi yasa taslağı hazırlama
96
materyalleri, mevcut ulusal ve AB merkezli mevzuatın muazzam hacmi, belki de ol-
dukça anlaşılır bir şekilde, titizlik konusundaki standardı düşürmüş olsa da genellikle
oldukça derin, son derece profesyonel ve ayrıntılıdır. Ayrıca üçüncü olarak, önceki
mahkemenin başlangıçtaki niyetinin izinin sürülmesi fikri, Birleşik Krallık’taki emsal
karar sisteminde hâlâ büyük bir yer tutmaktadır.
97

6.7 Hukuki Yorumun Eleştirel Değerlendirmesi

6.7 Hukuki Yorumun Eleştirel Değerlendirmesi
Hukuki yorum, hukuki pozitivizmin yumuşak karnıdır. Hukuki pozitivizmin ayırt edilen
tüm türleri yani analitik, kurumsal, dışlayıcı ve kapsayıcı hukuki pozitivizm, aynı şekil-
de sadece farklı hukuki karar verme durumlarının yapısal tipolojisini veya sınıflandır-
masını sunma şeklinde değil, terimin somut ve içerik odaklı anlamıyla, hukukun nasıl
anlamlandırılacağına ve yorumlanacağına dair “temel konuları”nın felsefi olarak tatmin
edici bir anlatımını sunamamaktadır. John Austin’in, Hans Kelsen’in, H. L. A. Hart’ın
98
ve Jerzy Wróblewski’nin hukukbilim üzerine analitik yazılarında, ilgi odağı başka yer-
lerde yani hukukun kavramı ve iç yapısı ile hukukun ahlaktan ayrılması üzerine olmuş-
tur. Hukuki anlamlandırmanın ve yorumlamanın işleyişsel ölçütleri ile ilgili olarak,
analitik ve kurumsal hukuki pozitivizm, hâkimi epey eli boş bırakmaktadır.
Hukuki yoruma en yakın metodolojik paralellik, Yüce Tanrı’nın iradesinin kutsal ya-
zılar külliyatında mümkün olduğunca özgün bir şekilde izinin sürüldüğü veya anlam-
landırıldığı geleneksel teolojik çalışmalarda bulunabilir. Hukuk bağlamında, Parlamento
ve mahkemeler gibi daha seküler kurumsal otoriteler artık hukukun nasıl anlamlandırı-
lacağı ve yorumlanacağı konusunda ayrıcalıklı bir konuma sahiptir. Hukuk bilgisi gele-
neği içinde, hukukun anlamlandırılmasına ve yorumlanmasına en önemli katkıyı yo-
rumcu hukuk ekolü (École de l’exégèse) yapmıştır. Söz konusu ölçütleri yasa koyucu-
nun iradesine bağlayarak yasa metnine ve mevzuatın bir maddesinin arkasındaki resmî
hazırlık belgelerine geçerlilik kazandırmıştır. Parlamentonun kurumsal irade biçimlen-

96 Hazırlık belgeleri ve yasa koyucunun tarihsel iradesi ile ilgili olarak, Peczenik, Vad är rätt?, s. 241-
259. - Finlandiya Parlamentosu İç Tüzüğü’nün (1999/40) 64. maddesine göre, Parlamento aksini
açıkça kararlaştırmadıkça, ilgili Parlamento Komitesi Raporunda bazı yasama tasarılarını destekle-
mek üzere sunulan gerekçelendirme şeklinin etkili olarak benimsenmiş olduğu kabul edilir. Böyle-
ce, söz konusu gerekçelere önemli bir etki verilmiş olur.
97 MacCormick ve Summers (ed.), Interpreting Precedents, s. 315-354; karşılaştırma için: Siltala, A
Theory of Precedent, s. 84-90.
98 Kaarlo Tuori’nin eleştirel hukuki pozitivizmi de hukuki yorumlama ve argümantasyon temel konu-
larını ele almamaktadır. Tuori’nin hukuk kuramı, “hukuk nedir” sorusuna bir cevap bulmaya çalı-
şan hukuki ontoloji konuları üzerine odaklanmaktadır. Tuori, bu soruya üç düzey (yani yüzey düze-
yi, hukuk kültürü düzeyi ve hukukun derin yapı düzeyi) ve hukukun iki boyutu (yani hukuki norm-
lar ve hukuki uygulamalar) aracılığıyla cevap vermektedir. Tuori, Critical Legal Positivism, s. 121-
216.