Page 31 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Sorunun Tanımlanması – Hukuk Devleti Düşüncesine Uygun Metin Yapısı
Kapsamında Hukuktaki Meşruiyet Metinleri Olarak Gerekçeler

ğin karar gerekçelerinin yer aldığı bir bölümün sadece şeklen varlığı
yeterli değildir. Modern çağın burjuva anayasal devletinin rasyonalite
14
çabasını da tatmin edebilecek olan hukukun bağlayıcılığı postülasını
gerçekleştirmek için gereken gerekçenin doğrulanabilirliği ve anlaşı-
labilirliği daha ziyade belirli maddi veya metodolojik gereklilikleri
karşılamalıdır.
Hâkimin kararıyla neticelenen yargılamanın, hukukun üstünlüğü-
ne dayalı bir anayasada öngörülen bağlayıcı kurallara (Bindung) uy-
gun olup olmadığının denetlendiği yargı kararı da ancak bu yönde
bağlayıcı kurallar mevcut olduğu takdirde gerekçelendirilmelidir. Bu
kurallar mevcut değilse, gerekçe sadece cahil olan ve hukuka dair bil-
gisi olmayan kişiler için retorik bir şovdur. Mahkemelerin çalışmala-
rına eleştirel bir şekilde eşlik eden metodolojik literatür, bu tür (ana-
yasal) bağların kurulması olasılığına her zaman çok şüpheci yaklaş-
mıştır: “Yetkin bir kişi gerçeğin oldukça farklı olduğunu, hâkimin
kanuna, ve sadece kanuna, tabi olması kuralının gerçekte bir prensip-
ten başka bir şey ifade etmediğini ve bunun da temelde yerine getiri-
15
lemez bir prensip (Programm) olduğunu bilir.”
Öte yandan bu şüphecilik, uygulamada kendini göstermez. Hâkim,
somut yargılamayı (mahkeme sürecini) yürütürken birçok yönden
kısıtlanmış ve bağlanmış olacaktır. Bu somut bağlar, yargılama usulü
kurallarının yanı sıra yargılamaya dahil olan diğer kişilerin eylem ve
stratejilerinden de kaynaklanmaktadır.

lendirme işlevinde gerekçelendirmenin açıklayıcı ve kontrol edici işlevleri ara-
sında ayrım yapmaktadır.
14 Bu konuda bkz. Müller/Christensen/Sokolowski, Rechtstext und Textarbeit,
1997, s. 116 vd. ve Friedrich Müller, Juristische Methodik, 1997, s. 32 vd.
Farklı devlet kavramlarının tarihsel gelişiminde kararların gerekçelendirilmesi-
nin değişen anlamı ve bunların düşünsel-tarihsel temelleri konusunda ayrıca
bkz. Brink, Über die richterliche Entscheidungsbegründung, 1999, s. 27 vd.
15 Bockelmann, Richter und Gesetz, in: Festgabe für Smend, 1952, s. 23.

29