Page 127 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

1. Habermas’ın Hakikate Uygunluk Teorisine Eleştirisi

Tezini kanıtlamak için Habermas, geliştirdiği uzlaşım teorisini klasik
hakikat teorileriyle, özellikle de uygunluk teorisiyle karşı karşıya getirir.
O, klasik teorilerin hakikat kavramıyla bağlantılı sorunları çözemediğini
göstermeye çalışır ve ardından bu sorunların kendi teorisinde aşılabile-
ceğini ortaya koyar.

Uzlaşımsal hakikat teorisinin hakikat kriterine göre, “Benimle soh-
bete girebilecek her kişi, ancak ve ancak aynı nesneye aynı sıfatı atfe-
derse, o zaman aynı nesneye yine aynı sıfatı atfedebilirim. Doğru ifadeler
ile yanlış ifadeleri birbirinden ayırmak için başkalarının değerlendirme-
lerine – ve aslında sohbet edeceğim her kişinin yargısına (yaşam öyküm
insanlığın öyküsüyle eş süreli olsaydı, bulabileceğim karşı olgusal olan
tüm muhataplar da dahil olurdu) başvururum. İfadelerin hakikiliğinin ko-
şulu, diğer herkesle potansiyel olarak vardığım mutabakattır.” 299

299 J. Habermas, Vorbereitende Bemerkungen zu einer Theorie der kommuni-
kativen Kompetenz, in: J. Habermas / N. Luhmann, Theorie der Gesellschaft
oder Sozialtechnologie, S. 124; J. Habermas, Wahrheitstheorien, S. 219. Alıntı-
lanan ifade her iki metinde de kelimesi kelimesine yer almaktadır. Frankena’nın
kuşkusuz daha zayıf bir şekilde ifade edilmiş olan tezi, “iyi”, “doğru”, “meşru”,
“geçerli”, “gerçek” ve “akılcı” gibi kelimeler kullanılarak varsayımsal bir uzla-
şıya yönelik örtülü iddialarda (implicit claims to a hypothetical consensus) bulu-
nulduğundan bahseder (W. K. Frankena, Decisionism and Separatism in Social
Philosophy, in: Nomos Bd.7 [1964], S. 23).

125