Page 120 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

5.4 “Neden Verimlilik?” ve “Servet Bir Değer midir?” - Marksist Hukuk Kuramı Üzerine … 105

konumlarının İskandinav refah devleti modeline uygun olarak optimal şekilde (yeniden)
tahsisinin sağlanması için ılımlı refah sosyal politikasının ve sosyal hukukun yararına
olacak şekilde hukukun ekonomik analiziyle elde edilen sonuçların kullanılmasında
doğal bir engel bulunmamaktadır.
Hukukun ve ekonominin temel konusu hâlâ cevapsız kalmaktadır: Ekonomik refa-
hın, zenginleşmenin ve ekonomik verimliliğin artırılmasına, toplumdaki diğer değerlere
göre neden belirleyici bir öncelik verilmesi gerekmektedir? Mevzuatta ve hukukun diğer
kurumsal kaynaklarında kabul edilen değerler kümesi, ekonomik işlemlerde yer alanla-
rın tercih ettiklerinden oldukça farklı olabilir. Richard Posner ve Guido Calabresi ile
yapılan entelektüel tartışmada Ronald Dworkin, konuyu iki makalesinin başlıklarında
“Neden Verimlilik?” ve “Servet bir Değer midir?” şeklinde yeniden ifade etmiştir. 40
Dworkin’in cevabı son derece olumsuzdu: Ekonomik zenginlik ve ekonomik refah
arayışı, hukuk ve toplum için yeterli bir değer temeli olarak nitelendirilmez ve ekono-
mik verimlilik çabası, bireylerin vazgeçilemez haklarının korunmasının yerini alamaz.
Dworkin’in kendine ait hukuk yoluyla toplumsal adalet fikri, toplumdaki bireylerin
haklarını koruyan ilke argümanlarının, söz gelimi, refah devletinin bazı ortak hedefleri-
ni destekleyen politika argümanları üzerindeki önceliğine dayanmaktadır. Dworkin’e
göre bireylerin hakları ve ilke argümanları, kolektif hedefler ve politika argümanlarına
“baskın” gelirler. Yine de ekonomik adalete öyle bir konum verilmediği hâlde, hâki-
41
min hukuki karar vermede, toplumsal adalete neden baskın bir statü verildiği sorusu,
Dworkin tarafından cevapsız bırakılmaktadır. İkisi arasındaki kilitli öncelik sırası,
Dworkin’in hukuk kuramındaki bir önermedir ve bir refah devletinin ya da özgürlükçü-
lüğün değerlerinin aleyhine yeterli desteğe sahip bir argüman değildir.
Dworkin, “Why Efficiency?” (“Neden Verimlilik?”) adlı çalışmasında John Rawls’un,
sayesinde toplumsal sözleşmede bireysel özgürlük ve toplumsal eşitlik için önkoşulları
özetlediği başlangıç konumu ile ilgili dahiyane fikrini onaylayarak alıntılar. Burada,
Rawls’un etkili kuramı ya da onun Dworkin’in hukuk anlayışıyla ilişkisi üzerine bir tar-
42
tışmaya girmeyeceğim. Yine de Posner’ın ya da Calabresi’nin hukukun ekonomik analizi
düşüncesinden farklı olarak, Dworkin’in bütünlük olarak hukuk fikri, hukukun kurumsal
kaynaklarına ve bunlardan çıkarılan hukuk kuralları ve ilkelerine yer açmaktadır. Kendi
doğasından kaynaklanan ikilemleri olsa da Dworkin’in tutarlı yaklaşımı, hukuki müzake-
renin sonucunun hukukiliğini ve rasyonalitesini daha iyi garanti eder.

40 Dworkin, “Is Wealth a Value?” (“Servet bir Değer midir?”); Dworkin, “Why Efficiency” (“Neden
Verimlilik?”). - Her iki makale de Dworkin’in A Matter of Principle (Bir İlke Meselesi) adlı çalış-
masında yeniden basılmıştır. Birincisinde Dworkin, Richard Posner’ın konunun klasik anlatımını
Economic Analysis of Law adlı çalışmasında değerlendirir. İkincisinde ise Guido Calabresi’nin aynı
ölçüde etkili çalışması The Cost of Accidents’i (Kazaların Maliyetleri) değerlendirir.
41 Dworkin, “Hard Cases” (“Çetin Davalar”), s. 82-84; Dworkin, “A Reply to Critics” (“Eleştirilere Bir
Cevap”), s. 364-366; Dworkin, Law’s Empire (Hukukun Hükümranlığı), eserin değişik yerlerinde.
42 Dworkin, “Why Efficiency”, s. 279. - Rawls’un Dworkin için bir model olarak metodolojisine dair;
karşılaştırma için: Dworkin, Justice in Robes (Cübbeli Adalet), s. 241-261. Dworkin, Mayıs
2008’de Finlandiya’da yaptığım yüksek lisans seminerine katıldığında ve John Rawls’un toplumsal
adalet kuramına karşı hukuk kuramının ilişkisini sorduğumda, Rawls’un müzakereci bir denge ko-
nusundaki belirleyici fikrinde ve bütünlük olarak hukuk açısından kendi hukuki müzakere fikrinde,
içerikte olmasa da metodolojide hiç kuşkusuz benzerlikler olduğunu kabul etmiştir.