Page 209 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

GENEL BİR RASYONEL PRATİK SÖYLEM TEORİSİ ÖNERİSİ

normlar olarak anlaşılabilir. Bu kuralların meşruluğu için üçüncü dere-
ceden normlar gerekli değilse, aynı düzeydeki normlar bakımından tas-
vir edilen sonsuz geriye gitme peki şimdi de farklı düzeydeki normlar
arasında tekrarlanmış olmaz mı?

Umutsuzluğa kapılmadan önce, ilk olarak söylem kurallarını elde
etmenin olanaklarını araştırmak gerekir. Söylem kurallarını elde etme-
nin dört yolu vardır.

3.1. Teknik Gerekçelendirme

Birinci yol, söylem kurallarını teknik kurallar olarak ele almaktır.
12
Teknik kurallar, belirli amaçlar için araçlar öngören kurallardır. Lo-
renzen ve Schwemmer, şiddet kullanmadan çatışmaları sonlandırmayı
amaç olarak ileri sürerek kurallarını anlaşılır kılmaya çalışırken bu yolu
13
izlerler. Bu gerekçelendirme biçimi “teknik” olarak adlandırılabilir.
Teknik gerekçelendirme yöntemine karşı iki itirazda bulunulmuş-
tur. Teknik gerekçelendirmede bir yandan amacın yeniden gerekçelen-
dirilmesi gerekmektedir. Şayet tüm kuralları haklı kılacak bir amaç ol-
ması gerekiyorsa peki bu, hangi kurallara göre gerçekleşmelidir? Diğer
yandan, tüm söylem kurallarına riayet edilmesini meşru kılacak bir
amaç, ya birbiriyle bağdaşmayan normların araç olarak önerilebileceği
kadar genel olmalıdır – mutluluk veya insan onuru gibi amaçlar için bu
durum geçerlidir – ya da amaç olarak belirlenen durum zaten bu norm-
lara riayet edilmesiyle tanımlanmıştır.

Eğer şiddete başvurmadan çatışmayı çözmekten, Schwemmer’in de
14
reddettiği şey olan bir toplumsal barış hali değil de çatışmaların ras-
yonel bir şekilde çözüldüğü bir ortam anlaşılıyorsa, söz konusu olanın

12 Bkz. G. H. v. Wright, Norm and Action, London 1963, S. 9 vd.
13 Bkz. yukarıda S. 167 vd. Kuralları “azami düzeyde etkili bir bilgi alışverişini
sağlamak” amacına hizmet edecek şekilde formüle ettiğini iddia eden H. P. Grice
için ayrıca bkz. H. P. Grice, Logic and Conversation, S. 35.
14 P. Lorenzen / O. Schwemmer, Konstruktive Logik, Ethik und Wissenschaftsthe-
orie, S. 109.

207