Page 148 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

mekânsal ve zamansal sınırları yanında [...] söylem katılımcılarının ruh-
sal dayanma sınırları”nın da ideal konuşma durumunu engellediğini be-
384
lirtir. Buna benzer bir itiraz, ideal konuşma durumunun gerçekleşip
gerçekleşmediğini kesin bir şekilde tespit etmenin asla mümkün olma-
masıdır. Örneğin, zorlamanın varlığı konusunda her zaman yanılgıya dü-
385
şülebilir. Habermas bu itiraza ideal konuşma durumunun karşı-olgusal
karakterine ilişkin teorisiyle karşı çıkar. Habermas’ın ifadesine başvura-
cak olursak, ideal konuşma durumu “ne ampirik bir fenomen ne de salt
bir kurgudur, daha ziyade söylemlerde kaçınılmaz olarak karşılıklı icra
386
edilen bir faraziyedir” . İdeal konuşma durumuna ilişkin bu beklenti
esasında “fiilen varılan bir uzlaşıyı ussal bir uzlaşı iddiasına bağlayabile-
ceğimizin garantisidir. Aynı zamanda fiilen varılan her uzlaşının da sor-
gulanabileceği ve gerekçelendirilmiş bir uzlaşının yeterli bir göstergesi
387
olup olmadığının sınanabileceği eleştirel bir kıstastır.” “Söz edimleri-
nin icrasında karşı olgusal olarak ideal konuşma durumunun sadece kur-
gusal değil, aynı zamanda gerçek olduğunu varsaymamız, olası konuş-
manın yapısına dahildir – bunu faraziye olarak adlandırıyoruz. Dilsel
kavrayışın normatif esası bu nedenle her ikisidir: beklendik, ama bekle-
388
nen bir temel olarak da etkilidir.” “Karşılıklı kavrayışın öznelerarası-
lığı ne kadar bozulmuş olursa olsun ideal bir konuşma durumunun tasa-
rımı, potansiyel konuşma yapısıyla zorunlu olarak iç içe geçer; çünkü her
389
konuşma, kasti aldatma olsa dahi, hakikat düşüncesine yönelir.”

Sozialtechnologie, Frankfurt a. M. 1972, S. 336; H. Schnelle, Sprachphilosophie
und Linguistik, Reinbek bei Hamburg 1973, S. 41.
384 J. Habermas, Wahrheitstheorien, S. 257.
385 J. Habermas, a.g.e., S. 257.
386 J. Habermas, a.g.e., S. 258.
387 J. Habermas, a.g.e., S. 258.
388 J. Habermas, Vorbereitende Bemerkungen zu einer Theorie der kommunikativen
Kompetenz, S. 140. Ayrıca bkz. J. Habermas, Historischer Materialismus und
die Entwicklung normativer Strukturen, in: J. Habermas, Zur Rekonstruktion des
Historischen Materialismus, Frankfurt a. M. 1976, S. 11. Habermas burada ileti-
şim teorisinin bahsi geçen dört geçerlilik iddiasında “zayıf ama inatçı, nadiren
ikrar edilse de asla susturulmayan bir ussallık iddiası”nı aradığından bahseder.
389 J. Habermas, Towards a Theory of Communicative Competence, in: Recent So-
ciology, Ed.: H. P. Dreitzel, Bd. 2, London 1970, S. 144.

146