Page 129 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

110 3. Hukuki Muhakemenin Rasyonelliği

3.2.4 Güçlü Destek

Şimdi, aşağıdakileri eklemek istiyorum:
5. Öncüller dizisi, sonucu güçlü bir şekilde destekleyen bir hukuki norm içerir. Dolayı-
sıyla sonucun sıklıkla kanuna dayanan, güçlü bir hukuki desteğe sahip olduğu yö-
nündeki hukuken önemli tez ifade edilebilir.
“Güçlü destek” kavramının anlamı budur. Hukuki muhakemede, kanuni hükümler ve
diğer yerleşik normlar ayrıcalıklı bir konuma sahiptir. Bu muhakeme biçimi içerisinde,
bunların başka türden öncüllerle değiştirilip yine de aynı sonuca varılması mümkün
değildir.
Bir kuram içerisinde içinde ayrıcalıklı statüye sahip önermeler fikrinin genel ve gayriresmî bir
anlatımı ile ilgili olarak karşılaştırma için: Quine 1961, xii ve devamı; karşılaştırma için: Laka-
tos 1970, 132 ve devamı.
Artık hukuki muhakeme gibi belirli bir muhakeme biçimine ait tüm öncülleri içeren bir
dizi ifade (S) düşünülebilir. Bu tür bir dizi, son derece kapsamlıdır. Sonsuz olduğu iddia
edilebilir. Bunu akılda tutarak aşağıdaki tanım önerilebilir.
p ifadesi, q ifadesini, ancak ve ancak p, aşağıdaki özelliklere sahip bir S öncüller di-
zisine aitse güçlü bir şekilde destekler:
1) Tüm bu öncüller makuldür ve
2) En az bir S alt dizisi aşağıdaki özellikleri karşılamaktadır:
a) q, mantıksal olarak bu alt diziden çıkarılmaktadır ve
b) bu alt diziden q’yu çıkarabilmek için alt dizinin tüm üyeleri gereklidir (alt diziye
ait herhangi bir öncül bu kümeden atılırsa, q, buradan çıkarılamaz) ve
3) S’nin her bir üyesi, bu tür en az bir alt diziye aittir ve
4) p, daha güçlü olan şu anlamda gereklidir: q, p’nin ait olmadığı herhangi bir S alt
dizisinden hiç çıkarılamaz.
Koşul 2)’de bahsedilen her alt dizi, S içerisinde (örneğin hukuki muhakeme içerisin-
de) akla gelen bir doğru çıkarımın öncüllerinden oluşur.
Koşul 4), p’nin S’den atılması durumunda, q’nun çıkarılamadığı anlamına gelir. Do-
layısıyla p’nin S öncüller dizisine aitliği, sonucun bu diziden (örneğin hukuki muhake-
me içerisinde makul olan öncül dizisinin tamamı) çıkarılması için bir gerek koşuldur.
Ancak elbette, sonuç, örneğin ahlaki muhakeme içerisinde makul olan başka bir öncül-
ler dizisinden, bu dizi p’yi içermemesine rağmen bağımsız olarak da çıkarılabilir.
Güçlü destek kavramı, hukuki muhakemede özellikle önemlidir. Hukukçular genellikle
bir kararın, bir kanuna açıkça dâhil edilmiş veya en azından bir kanundan çıkarılabilecek
yerleşik bir hukuki norm ile desteklenmesi gerektiğini savunurlar. Aynı kanun, birçok
kararı destekleyebilir. Elbette, destekleyici yapıya başka birçok öncül de dâhil edilmiştir.
Örneğin sonucun, haksız fiillerle ilgili bazı kanunlardan çıkarılabilen yerleşik bir normu
(örneğimizin 1. öncülüne bakınız), davanın bir tanımını ve bazı emsal kararları (bkz.
öncül 7 ve 10) içeren bir dizi öncülden çıkarıldığını varsayalım. Bu diziye ait herhangi bir
özel ifade, sonucu ele alınan şekilde destekler. Bununla birlikte, hukuki muhakeme içeri-