Page 237 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

GENEL BİR RASYONEL PRATİK SÖYLEM TEORİSİ ÖNERİSİ

edildiği kesinlikte çoğu zaman elde edilemez. Bu yüzden, ussal varsa-
yım kurallarına ihtiyaç duyulur.

5. Genel Pratik Söylemin Sınırları

Verilen kurallara riayet etmek ve betimlenen argüman kalıplarını
kullanmak, pratik konularda uzlaşmaya varma olasılığını arttırsalar da
ne her konuda uzlaşmaya varılabileceğini ne de varılan herhangi bir uz-
laşının nihai ve değişmez olduğunu garanti ederler. Bu durum, özellikle
ussal kuralların (2.1) – (2.3), sadece yaklaşık olarak gerçekleştirilebil-
melerinden, argümantasyonun tüm adımlarının sabitlenmemiş olmala-
rından ve her söylemin tarihsel olarak verili ve dolayısıyla değişken
normatif düşüncelere bağlı olmasından kaynaklanmaktadır.

Söylemde elde edilen sonuçlar nihai bir kesinlik iddiası taşımıyor-
larsa, bu sonuçların yenilenmesinin her zaman mümkün olması gerekir.
Yukarıda belirtilen kurallar, özellikle ussal kurallar, her kişinin her za-
man her kurala ve her normatif ifadeye, yani şimdiye kadar kesin olarak
kabul edilmiş olan kurallara ve ifadelere karşı çıkabileceğini öngören
bir gerekliliği gözetirler.
Bazı değer ve yükümlülük yargıları ile bazı kurallar, elbette söylem
kuralları tarafından zorunlu olarak talep edilirler veya dışlanırlar. Örne-
ğin yasal köle statüsü ile insanları söylemsel olarak karar alma süreçle-
rinden tamamen dışlayan kurallar bu şekildedir. Bu durumda “söylem-
87
sel imkânsızlık”tan veya “söylemsel zorunluluk”tan söz edebilir. Söy-
lemsel olarak zorunlu veya imkânsız olan bu tür kuralları gerekçelendi-
rirken söylem kuralları öncüller olarak kullanılabilirler.

88
Söylem kurallarını ihlal etmeden, karşılıklı olarak birbiriyle bağ-
daşmayan iki normatif ifadenin veya kuralın gerekçelendirilebildiği du-
rumlarda, “söylemsel olasılık”tan bahsedilebilir. Bu durum da tekrardan

87 Bkz. yukarıda S. 36, S. 157.
88 Farklı kurallar farklı özelliklere sahip oldukları için bir söylem kuralının ihlali
de farklı şekillerde belirlenebilir. (1.1) (çelişmezlik), (1.3’) (evrenselleştirilebi-

235