Page 217 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

GENEL BİR RASYONEL PRATİK SÖYLEM TEORİSİ ÖNERİSİ

Aşağıda, daha önceki incelemelerde işaret edilen kurallar ve kalıp-
lar açık bir şekilde formüle edilecektir. Bu açık formülasyonun amacı
sadece eksiklikleri daha belirgin hale getirmek değildir. Bu tür eksik-
likler, kuralların içeriğiyle, eksik sayılmalarıyla, münferit kuralların ve
kalıpların gereksiz olmalarıyla ve usulen yetersiz bir biçimde ifade edil-
meleriyle ilgili olabilir. Bu eksiklikler giderilebilirse, pratik usun kanu-
nuna benzer bir şey üretmek günün birinde mümkün olacaktır. Böyle
bir kanun, pek çok metinde kısmen ima edilen kısmen de analiz edilen
rasyonel pratik argümantasyon kurallarının ve kalıplarının bir özeti ve
açık bir anlatımı olacaktır.

4.1. Temel Kurallar

Birinci grup kuralların geçerliliği, hakikatin veya doğruluğun söz
konusu olduğu her dilsel iletişim olasılığının koşuludur:

(1.1) Hiçbir konuşmacı kendisiyle çelişemez.
(1.2) Her konuşmacı, sadece kendisinin inandığı şeyleri iddia ede-
bilir.

(1.3) Bir a nesnesine F yüklemini uygulayan her konuşmacı, ilgili
tüm açılardan a’ya eşit olan herhangi bir başka nesneye de
F’yi uygulamaya razı olmalıdır.

(1.4.) Farklı konuşmacılar aynı ifadeyi farklı anlamlarda kullana-
mazlar.
(1.1) mantık kurallarına atıfta bulunur. Bu kurallar burada da şart
koşulmaktadır. Bununla birlikte, iki hususa dikkat edilmelidir. Önce-
likle belirtilmesi gereken husus, mantık kurallarının normatif ifadeler
için de uygulanabilir olduğudur. Bu tamamen sorunsuz bir durum de-
30
ğildir. Mantık, “hakikatin en genel yasalarının bilimi” olarak kabul

30 G. Frege, Logik, in: Schriften zur Logik und Sprachphilosophie. Aus dem Nach-
laß, Ed.: G. Gabriel, Hamburg 1971, S. 39. Ayrıca bkz. G. Frege, Der Gedanke.
Eine logische Untersuchung, in: G. Frege, Logische Untersuchungen, Ed.: G.
Patzig, Göttingen 1966, S. 31.

215