Page 49 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa
P. 49
GEREKÇELERİN YAZILMASI: HÂKİMLER İÇİN EL KİTABI
Yukarıdaki örnekler esas olarak yargılamayı yapan hâkimler için geçerli olup bir temyiz
yapısı, yargılamayı yapan hâkiminin bulguları ve inceleme standardı gibi farklı unsurları
içerecektir.
Soruna dayalı yapı bir şablon değil ancak varyasyonları olan bir tema sağlar. Temelinde
yer alan amaç, okuyuculara yalnızca ihtiyaç duydukları bilgileri ve yalnızca ihtiyaç duyduk-
ları zaman vermektir. Uygulamada, yapısal bir formül değil “bağlam önce gelir” temel ilke-
sinin akılda tutulması gerekir. Bazı durumlarda tarafların tutumları ile başlamak yararlı
olabilir. Bazı durumlarda ise önemli delillerle, diğer bazılarında ise geçerli kanun ile başla-
nabilir. Her durumda temel sorun okuyucu için netliğin sağlanmasıdır. Bu kısmın sonuna
eklenen alıştırma, sizden soruna dayalı bir gerekçeli kararın kendinize ait bir versiyonunu
oluşturmanızı istemektedir.
Soruna dayalı yapılar için davayı ortaya koyduktan sonra geleneksel yani olguya dayalı
modelin versiyonlarını özümsemiş olanlar için iki zorluk bulunduğunu itiraf etmeliyim.
Birincisi tüm yazarlar için geçerlidir: Eski alışkanlıklardan vazgeçmek kolay değildir ve bir
organizasyonel yöntemden diğerine geçmek ekstra çaba gerektirir. Aynı zamanda ilk başta
fazladan zaman alır ve zaman hâkimler için kıt bir emtiadır. Bununla birlikte geçişi gerçek-
leştirenler genellikle sonuçlardan memnundur: Soruna dayalı yaklaşım, yalnızca daha net
gerekçeler ortaya koymakla kalmaz, aynı zamanda da sorunlara odaklanmayı ve ayrıntılar-
daki özlü yazımı teşvik ettiği için zaman kazandırabilir. Birçok hâkim, bu yaklaşımın dayat-
tığı disiplinin kendi hukuki düşüncelerini netleştirdiğini de ifade etmektedir. Bu nedenle
faydalarından hem yazarlar hem de okuyucular yararlanır.
İkinci zorluk, özellikle soruna dayalı yaklaşımın, işi genellikle sorunları vurgulamak olan
temyiz mahkemesi hâkimleri için işi olgulara odaklanmak olan hâkimlere göre daha kolay
olduğundan şikâyet eden yargılamayı yapan hâkimler için geçerlidir. Bu doğrudur. Yargıla-
mayı yapan hâkimler, yukarıdaki soruna dayalı yapı örneklerinde kullandığım basit başlık
içerisinde yer alan mayın tarlalarını çoktan tanımış olacaklardır: “hukukun, olgu ve güveni-
lirliğin bulgularına uygulanması.” Bazı davalarda bu bulguların yapılandırılması, deli sürü-
süne çobanlık etmek gibi daha kolay bir iş yapma biçiminin özlemini çekebilir. Bu gibi
durumlarda soruna dayalı yapının basit bir versiyonunun terk edilmesi gerekebilir. Bununla
birlikte bu yapının altında yatan “bağlam önce gelir, ayrıntılar sonra” ilkesi, bazen kıvrımlı
olsa da mayın tarlaları içinden güvenli bir yol sağlayabilir. Örneğin, güvenilirlik bir sorunsa
muhtemelen soruna dayalı bir yapı içerisinde ele alınabilir.
Yargılamayı yapan hâkimler, bazen tarafları “hikâyelerinin dinlenildiğine” ikna etmek
için gerekçeli kararlarında uzun anlatım ve tanıklık kısımlarının gerekli olduğunu savunur-
lar. Bu önemli bir husustur. Tarafların ihtiyaçlarına saygı duymak hem yargı sürecinde hem
de gerekçeli kararın gerekçelerini yazarken çok önemli bir unsurdur ve hikâyelerini tam
olarak anlatmak, taraflara saygıyı göstermenin bir yoludur.
Bununla birlikte soruna dayalı modelin hikâye anlatımını engellediği düşüncesi modelin
amacını çarpıtmaktadır. Soruna dayalı yaklaşımın amacı, anlatımı ya da tanıklığı terk etmek
değil gerekçeli kararı gerekçeleri bakımından esas hâle getirmektir. Anlatım ve tanıklıklar
göz ardı edilmez ancak onlara anlam kazandıran sorunlarla çerçevelenir. Evet, soruna dayalı
anlatımların diğer türlerden daha kısa olması muhtemeldir. Fakat bunun nedeni sorunlarla
30