Page 125 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

GEREKÇELERİN YAZILMASI: HÂKİMLER İÇİN EL KİTABI

kullanımın bir açıklaması için aşağıdaki Kural 4’teki kısıtlayıcı olan ve olmayan virgüllere
ilişkin yoruma bakın.)
Buna karşılık, virgüller vurgu için bir duraklama oluşturduklarında olduğu gibi genellikle
daha az katı mantıksal işlevlere hizmet eder. Bu gibi durumlarda virgülün varlığı veya yok-
luğu, etkisini değiştirse de cümlenin anlamını değiştirmeyecektir. Bazı yazarlar (ben değil),
örneğin aşağıdaki cümleye noktalama işareti eklemez:
Here for example is the way to measure concrete. (İşte bu örneğin betonu ölçmenin yo-
ludur.)
Ancak bazıları virgül ekler:
Here, for example, is the way to measure concrete. (İşte bu, örneğin, betonu ölçmenin
yoludur.)
İlk cümlenin hız özelliği, ikincisinin ise vurgu özelliği vardır. Virgüllerin sağladığı durakla-
ma, okuyucuyu, her iki noktayı da anlaşılması için yavaşlamaya teşvik eder. Genel bir
önermenin bir örneği olarak betonu ölçmenin yolu önemlidir. Açıklık ve vurgu için virgüllü
versiyonu tercih ediyorum, bu da beni resmî noktalama işareti kullanan biri yapıyor.
Bu durum, mevcut seçenek yelpazesini değerlendirmek için gayriresmî ve resmî olmak
üzere iki farklı noktalama tarzını göz önünde bulundurmaya yardımcı olur. İki farklı tarzda
noktalanmış bir cümle düşünelim. İşte gayriresmî versiyon:
Evlerin beyaz ve yüksek olduğu, karaağaçların yeşil ve evlerden daha yüksek olduğu,
ön bahçelerin geniş ve hoş, arka bahçelerin gür ve keşfetmeye değer olduğu, sokakların
dereye doğru kıvrıldığı ve derenin sessizce köprünün altından aktığı, çimenlerin meyve
bahçelerinde, meyve bahçelerinin tarlalarda, tarlaların meralarda sonlandığı ve merala-
rın tepeye tırmanıp tepeden harika geniş gökyüzüne doğru kaybolduğu, tüm kasabaların
en güzelinde, Stuart, bir saparna içmek için durdu.
İşte bu da resmî versiyon:
Evlerin beyaz ve yüksek olduğu; karaağaçların yeşil ve evlerden daha yüksek olduğu;
ön bahçelerin geniş ve hoş, arka bahçelerin gür ve keşfetmeye değer olduğu; sokakların
dereye doğru kıvrıldığı ve derenin sessizce köprünün altından aktığı; çimenlerin meyve
bahçelerinde, meyve bahçelerinin tarlalarda, tarlaların meralarda sonlandığı ve merala-
rın tepeye tırmanıp tepeden harika geniş gökyüzüne doğru kaybolduğu tüm kasabaların
en güzelinde; Stuart, bir saparna içmek için durdu.
Yazar E. B. White, roman ise Stuart Little (Küçük Stuart) ve orijinal noktalama işaretleri,
tahmin ettiğiniz üzere gayriresmî versiyondur. Her iki versiyon da haklı görülebilir. Ancak
gayriresmî versiyon, çocukluk deneyiminin nefes kesici mucizesini çağrıştırma konusunda
üstündür. Resmî versiyon, kıvrımlı yolu gereksiz ve dikkat dağıtıcı yön sinyalleri ile tıka-
maktadır. (Bu uzun cümlenin yönetilebilir birimler, mantıksal bağlantılar ve uygun vurguları
kullanılarak netliğe ulaştığına dikkat edin.)
Bazen yön işaretleri son derece yararlıdır. Okuyucular, örneğin, gerekçeli kararlarda bun-
lara ihtiyaç duyma eğilimindedir. Bu nedenle hâkimlere, nispeten resmî bir noktalama biçimi
benimsemelerini öneriyorum. Bu, uygulamada daha fazla virgül, daha fazla noktalı virgül,
daha fazla iki nokta üst üste ve daha az parantez anlamına gelir. Gerekçeli karar yazımını
göz önünde bulundurarak noktalama işaretlerinin bazı temel kurallarını ele alalım.

106